Cuộc Đảo Chính Của Hồ Quý Ly
Tháng giêng năm Đinh Sửu (Quang Thái thứ mười 1397) Quý Ly cho
khởi công việc xây thành Tây Đô ở động Yên Tôn (nay còn dấu vết ở huyện
Vĩnh Lộc, tục gọi là Tây Giai), lập miếu xã, mở mang phố phường rồi thiên
cả triều đình vào kinh đô mới. Các dân hạt Từ Liêm, Nam Sách phải vận tải
gạch, ngói, gỗ, lại, đến Tây Đô.
Việc thiên đô này cần cho sự thoán đoạt được dễ dàng, có lẽ vì Tây Đô
địa thế hiểm trở, tiện đường hành quân lui tới theo dọc Trường Sơn hoặc
muốn dễ xa dư luận sĩ phu Bắc Hà lòng còn quyến luyến họ cũ, lại có thể dễ
đề phòng họa xâm lăng của nhà Minh nữa bởi Thăng Long ở giữa đồng
bằng không lợi cho cuộc kháng chiến với giặc mạnh. Ngay tháng 10 năm
ấy, nhân vua Thuận Tông ngự giá yết lăng ở An Sinh (Đông Triều), Quý Ly
cho lệnh dong thuyền thẳng vào sông Đại Lai. Giờ đó làm thế nào cho việc
thay bậc đổi ngôi được êm dịu, nhất là lời thề cùng vua Nghệ Tông tháng tư
năm Giáp Tuất (1394) còn văng vẳng [6].
Quý Ly liền lợi dụng đạo sĩ Nguyễn Khánh vào cung thuyết vua Thuận
Tông nên đi tu tiên để lánh việc đời đầy hệ lụy. Vua Thuận Tông nghe theo,
truyền ngôi cho Hoàng Thái Tử Án, sau lời Chiếu ban hành vào tháng ba
năm Mậu Dần (1398) đại ý như sau:
“Trẫm sớm hâm mộ trận gió huyền, không có lòng ở chốn nhà vàng, đức
bạc mà giữ ngôi cao, khó lòng kham nổi. Huống chi bệnh tim thường cứ
phát luôn có hai phương hại đến tông xã và chính trị. Lời thề buổi trước,
quỷ thần đều đã nghe thấy nên nay nhường ngôi để nối lâu dài nền lớn.
Hoàng Thái Tử Án lên ngôi vua, có Phụ Chính Thái Sư Lê Quý Ly lấy địa
vị Quốc tổ nhiếp chính. Trẫm tư làm Thái Thượng Nguyên Quân Hoàng
Đế, ăn chay ở cung Bảo Thanh, cho thỏa lời nguyền thuở trước”.
Thái Tử Án bấy giờ mới lên ba.
