5 – Nguyễn Huệ Ra Thăng Long (Sơn Nam Thất Thủ)
Quân Tây Sơn cả hai đạo thủy lục rầm rộ tiến ra Bắc Hà thế mạnh như
gió bão. Bấy giờ là cuối tháng 5 năm Bính Ngọ (1786).
Chỉnh ra cửa Việt Hải (sau này đổi ra Việt An) rồi vào bến Nghệ An,
cho du binh đánh phá lung tung khiến dân tìn bên Trịnh xao xuyết vô cùng.
Tướng giữ thành Nghệ An là Bùi Thế Tuy (con Bùi Thế Đạt) đốt doanh
trại bỏ trốn.
Tướng giữ thành Thanh Hóa là Tạ Danh Thủy cũng chạy. Nhờ không có
sự trở ngại, quân của Chỉnh tiến dễ dàng tới Vị Hoàng (ngày 6 tháng 6 Bính
Ngọ 1786) lấy được trăm vạn hộc thóc (mỗi hộc chừng 60 lít).
Chỉnh cho đót lửa để làm hiệu từ noi Côi, lửa bốc lên khiến ở xa Huệ
đang dẫn một ngàn chiến thuyền theo gió Đông Nam tiến ra, trông thấy biết
lục quân đã ra tới Sơn Nam.
Chẳng bao lâu hai quân gặp nhau ở Vị Hoàng, thế càng mạnh thêm.
Triều đình Bắc Hà được tin, vô cùng sửng sốt, vội cử Trịnh Tự Quyền
thống lĩnh 27 Cơ hiệu ra ngăn quân Tây Sơn.
Quyền đã loanh quanh mất 10 ngày mới chuyển được quân khỏi thành
Thăng Long được 30 dặm, chúa Trịnh cử thêm Đinh Tích Nhưỡng là một
danh tướng về thủy chiến (Nhưỡng là dòng Đinh Văn Tả, chức Liễn Trung
Hầu, quê ở Hàm Giang, huyện Cẩm Giàng tỉnh Hải Dương).
Vùng Sơn Nam đã trở nên bãi chiến trườn khốc liệt cho hai bên, trong
khi dân chúng già trẻ lớn bé đều hoảng hốt bồng bế nhau đi lánh nạn. Nhất
là dân kinh thành như sống trong một cơn sốt rét. Bọn quan lại, văn cũng
như võ, việc nước thì không lo, chỉ để ý việc chôn của, gìn giữ vợ con; giữa
lúc này khói lửa chiến tranh bốc mù trời.
