Ngày hôm trước (mồng 4) Tôn Sĩ Nghị được tin báo cấp tốc rằng các
đồn Hà Hồi, Ngọc Hồi bị phá, đã cho Thanh Hùng Nghiệpđi cứu thì sáng
sớm đã thấy phía Tây Bắc chìm trong khói lửa, súng nổ không ngớt. Kỵ
binh đi dọ thám về cho hay đồn Điền Châu cũng đã bị hạ, quân Nam đang
ầm ầm kéo vào các cửa ô. Nghị mất tinh thần không kịp đóng yên ngựa
cùng vài thân binh vượt cầu phao trên sông Nhị Hà chạy sang Bắc Ninh.
Quân đội các doanh cũng chạy theo chủ tướng, xô đẩy nhau không còn
chút gì là trật tự. Cầu phao bị đè nặng, chịu không nổi rồi hàng vạn con
người bị hất xuống lòng sông làm tắc cả dòng nước. Tiếng rên than, kêu
khóc vang cả một góc trời. Nghị chạy đến Phượng Nhỡn nghe nói quân Tây
Sơn từ mặt Đông sắp tới chẹn đánh, sợ quá. Mấy kẻ thủ túc vất vả cả sắc
thư, cờ hiệu, bài lệnh, ấn tín cho dễ thoát thân. Hai đạo quân của Vân Nam,
Quí Châu vừa sang tới Tây Sơn nghe Nghị thua chạy cũng vội rút lui nốt.
Thế là chỉ trong vòng 7 ngày chiến đấu ào ạt, vua Quang Trung đã tiêu diệt
được hai trăm nghìn quân Thanh mau như chớp ngoáng. Đây là một vũ
công oanh liệt đáng xếp vào bậc nhất trong các vũ công lớn lao của các
danh tướng cổ kim trên thế giới.
Nhuwngq uân ta còn bắt được một tài liệu vô cùng quí giá do Tôn Sĩ
Nghị quẳng bỏ hay đánh rơi trong lúc hốt hoảng trên con đường gần
Phương Nhỡn. Đó là một sắc thư bí mật của vua Càn Long gửi họ Tôn có
những chỉ thị đánh chiếm nước ta để làm thuộc quốc như xưa.
3 – Cuộc Giao Thiệp Của Tây Sơn Với Thanh Đình
Tin Tôn Sĩ Nghị và hai chục vạn quân Thanh bị đại bại ở Thăng Long
bay về đến bắc triều làm cho vua càn Long và các đình thần vô cùng căm
tức. Rồi Thanh triều cử ngay Phúc Khang An thay Tôn Sĩ Nghị làm Lưỡng
Quảng Tổng Đốc đề xuất 50 vạn quân, định ngày kéo xuống Việt Nam. Biết
chưa phải lúc gây một cuộc trường chiến với nhà Thanh, vua Quang Trung
cho quan sang giao thiệp với Phúc Khang An và Thanh Hùng Nghiệp là Tả
Giang Bình bị Đạo để mở cuộc giảng hòa. Phúc Khang An thấy quân ta
