Hai việc yêu sách[3] của vua Quang Trung nêu trong tấu chương đều
được đem ra đình nghị và đều được chuẩn cả: việc xin hai tỉnh Quảng Đông
và Quảng Tây thì vua Thanh ưng cho một, tức là cho tỉnh Quảng Tây để
đóng đô. Việc cầu hôn được mỹ mãn hơn nghĩa là sau ngày tiếp Nam sứ tại
Lương Các, vua Càn Long liền sai bộ Lễ sửa soạn nghi lễ cưới gả và định
ngày cho Công chúa lên đường. Xem thế ta đủ hiểu thuở bấy giờ nhà Thanh
đã nhượng bộ đến bực nào đối với Đại Việt ta. Tiếc thay sau đó mấy hôm
thì sứ đoàn được tin vua Quang Trung mất vào ngày 29 tháng 7 (Nhâm Tí
1792, miếu hiệu là Thái tổ Vũ Hoàng Đế)[4].
Câu chuyện khôi phục Lương Quảng trên bản đồ của người Việt hay
cuộc đánh chiếm Trung Quốc và cuộc nhân duyên Việt Hán từ đấy tan ra
mây khói vì vua Quang Trung qua đời rồi thì nhà Thanh còn sợ ai nữa!
4 – Vua Chiêu Thống Bị Nhục Trên Đất Tàu
Sau khi Tôn Sĩ Nghị bại trận chạy về Nam Ninh (Quảng Tây) Khang An
đến thay Sĩ Nghị, vì đã có chủ trương giảng hòa với nhà Tây Sơn nên cho
người đưa vua Chiêu Thống về Quế Lâm cùng một số văn thần võ tướng là
các ông Lê Duy Án, Đinh Nhạ Hành, Đinh Lịnh Dận, Trần Huy Lâm, Lê
Doãn, Phan Khải Đức… Khang An cho Đinh Nhạ Hành giữ chức thủ bị
Toàn Châu, Phan Khải Đức làm Đô Tư Liễu Châu còn những người khác bị
phân tán đi nhiều nơi. Duy chỉ vài người thân thần của nhà vua được ở lại.
Tháng 4 năm Kỷ Dậu (1789) vua tôi nhà Lê vào yết kiến Khang An xin
xuất quân về đánh quân Tây Sơn, Khang An tìm cớ khất quanh rồi khuyên
nhà vua và các bề tôi nên cắt tóc thay áo theo Tàu để khi về nước, Tây Sơn
sẽ không nhận đượcmặt. Vua tôi nhà Lê tin lời cho rằng việc binh cần phải
biến trá, có ngờ đâu Khang An chỉ muốn mượn hình thức này để tâu lên vua
nhà Thanh rằng: “Vua nước Nam là Lê Duy Kỳ không muốn xin viện binh
nữa, đã gióc tóc, thay áo, sống theo người Tàu và xin ở lại đất Tàu”. Vua
nhà Thanh liền xuống chỉ bãi binh và triệu vua Lê lên Yên Kinh. Đến đây
được mấy hôm, Đô thống Nhương Hoàng Kỳ là Kim Giản, phụng chỉ vua
