NHỮNG CUỘC CHIẾN TRANH
CUỐI CÙNG
GIỮA TÂN NGUYỄN VÀ CỰU
NGUYỄN
1 – Nguyễn Vương Quật Khởi (Tây Sơn Mất Gia Định)
Sau cuộc bại trận tháng tư năm Ất tị (1785) tại Mỹ Tho cùng với quân
Tiêm, Nguyễn Ánh chạy qua Vọng Các nương nhờ Quốc vương xứ này sau
bao nhiêu phen đào vong qua cá đảo Phú Quốc, Côn Lôn, Cổ Cốt, Panjang.
Rồi Nguyễn Ánh gặp Giám mục Bá Đa Lộc cũng đi tị nạn tại một hòn đảo
gần vịnh Komponsom. Vào tháng 2 – 1784, Giám mục bàn với Nguyễn
vương nên cầu viện nước Pháp để gỡ nước cờ bí. Bấy giờ người Anh, người
Hà Lan, người Bồ Đào Nha cũng có ý giúp Nguyễn Vương, nhưng chúa
Nguyễn đã theo lời Bá Đa Lộc. Cuối năm 1784 Giám mục mang Thế tử
Cảnh xuống tàu đi Pondchery (thuộc địa của Pháp ở Ấn Độ) để qua Pháp.
Sứ đoàn rời Pondichery vào tháng 7 – 1786 và tháng hai năm sau đã
bước chân lên đất nước Pháp. Giám mục dã hết lòng vận đọng giữa Pháp
đình về việc giúp cho Nguyễn, điều này theo sự trình bày của Giám mục
còn có lợi cho nước Pháp là chiếm được một thị trường quan trọng ở Á
Châu, một đất dụng võ ở Viễn Đông và với Nam Hà, Pháp có thể ngăn cản
bước tiến của người Anh ở địa phương này nếu hợp tác được với Tây Ban
Nha đang làm chủ quần đảo Phi luật Tân, lại nữa giúp chúa Nguyễn sau này
thành công thì việc truyền giáo cũng có nhiều tương lai ở xứ này.
