8) Ngự chế thi tập … (2 cuốn sách này do các quan họp lại cùng soạn)
Ngoài ra, Ngài còn giải quyết được nhiều việc khác không kém phần
quan trọng như sửa đổi phong tục vì trải bao nhiêu thời loạn ly, trật tự xã
hội đổ nát, nhân tâm đồi bại. Ngài lập ra 10 điều răn bảo dân chúng để gây
lại tinh thần luân lý của trăm họ. Ngài cho dựng nhà dưỡng tế để nuôi
những người tàn tật, cô độc.
Việc dinh điền cũng có chỉnh đốn và kiểm soát chặt chẽ hơn. Ruộng đất
ở Nam Việt được đo đạc lại, tính ra được 630.075 mẫu. Tổng số đinh toàn
quốc là 970.516 xuất và 4.063.892 mẫu ruộng, đất.
Người Tàu sang làm ăn khai khẩn cũng được đối đãi tử tế. Đồng niên
mỗi người phải nộp hai lạng bạc. Những người lão hạng và tàn tật chỉ phải
chịu một nửa. Việc võ bị cũng được Ngài lưu ý rất nhiều: lập đồn ải, pháo
đài ở các nơi hiểm yếu. Binh chế có thủy binh chia ra từng Cơ, Đội, Vệ,
Doanh. Tiếc rằng việc binh bị thiếu người chuyên môn và có năng lực, lại
thêm vào thời đó có quan niệm trọng văn khinh võ gây nhiều ảnh hưởng tai
hại nên tuy nhà vua luôn luôn ra lệnh và khuyến khích, việc này chẳng tiến
được là bao mà mỗi ngày còn suy nhược thêm nữa.
4 – Những Cuộc Phiến Loạn
Những cuộc phiến loạn xảy ra dưới thời vua Minh Mệnh suốt Trung,
Nam, Bắc, kể từ năm 1822 đã do nhiều nguyên nhân:
A) Về phía ngoại bang, nước Tiêm la vẫn giữ thái độ hằn học về vấn đề
Chân Lạp (chúng ta đã thấy ở trên đây) nên ngoài mặt tuy êm dịu nhưng
bên trong Tiêm La vẫn tìm cơ hội để quấy rối Việt Nam.
B) Ngoài Bắc, một phần nhân tâm còn luyến tiếc Lê triều, vẫn chờ dịp
nổi lên chống lại nhà Nguyễn và để khôi phục lại dòng họ Lê.
