7 – Việc Cấm Đạo
Buổi đầu vua Minh Mệnh mới lên ngôi, Ngài chưa có áp dụng ngay
chính sách sắt máu với các đạo trưởng Tây phương và các tín đồ Thiên
Chúa, nhưng dần dà triều đình Việt Nam thấy người Pháp đến Việt Nam có
một thái độ ương ngạnh, tàu buôn Pháp thỉnh thoảng lại đổ bộ bí mật một
số giáo sĩ vào nội địa mặc dầu người Pháp đã biết rõ chính quyền Việt Nam
không ưa đạo này. Tỉ dụ năm Ất Dậu (1825) tàu Thétis vào cửa Hàn đã đem
giáo sĩ Logerot tới một cách lén lút. Nếu ngược dùng lịch sử mà nói thì việc
này chẳng phải là lần đầu. Các quan Việt Nam khám xét ráo riết mà vẫn
không xiếtđược. Ngoài ra nhà vua đã ban nhiều đạo dụ để khuyên nhủ và
nghiêm cấm dân chúng, còn với các giáo sĩ, Ngài cho mời về Huế để dịch
các sách Tây ra tiếng Việt, thực ra chỉ để ngăn cản việc giảng kinh Phúc
Âm mà thôi. Mọi phương sách rốt cuộc đều vô hiệu, rồi chính quyền Việt
Nam dầu muốn dầu không đã phải đi đến chỗ quyết liệt. Đạo dụ cuối cùng
tuyên bố xử tử hình những ai vi phạm lệnh và cả những ai chưa chấp giáo sĩ
cũng như giáo dân. Năm ấy một giáo sĩ đã bị bắt và bị xử giáo, quân quan
lục lạo khắp nơi, đốt nhà thờ, bắt giáo sĩ và quân dân gần như loạn. Ngoài
Bắc nổi lên nhiều phong trào chống nhà Nguyễn, tất nhiên có một số giáo
dân dự vào các vụ phiến động này. Trong vụ đánh thành Phiên An, người ta
bắt được Cố Du (P. Marchand, giáo sĩ này bị tra tấn rất nhiều nhưng vẫn
không nhận có giúp Lê Văn Khôi) việc giết đạo từ đó (1834-1838) lại càng
dữ dội hơn trước, nhưng sắt và máu của nhà vua chỉ làm cho các giáo dân
say mê thêm đạo Thiên Chúa. Người Công Giáo cho rằng chết vì đạo là
“chết vì Chúa” và sẽ được lên nước Thiên Đàng để hưởng hạnh phúc vô tận
bên cạnh Chúa Trời.
Vua Minh Mệnh thấy mọi việc cấm đoán, giết choc không có kết quả
phải cử một sứ đoàn sang điều đình với chính phủ Pháp. Sứ đoàn tới nơi
nhưng bị Hội Truyền Giáo Ngoại Quốc xin Pháp Hoàng Louis Philippe
đừng tiếp. Phá đoàn đành ra về, đến nước nhà thì vua Minh Mệnh đã mất.
Rồi việc cấm đạo vẫn cứ tiếp tục mà việc truyền đạo, theo đạo cũng vẫn
