VIỆT SỬ TOÀN THƯ - Trang 670

(Sam-Neua), Mường Duy, Cam Cát (Kham-Keut) ở Ngọc Ma, Cam Môn và
Cam Linh (các xứ này hợp thành ba phủ Trấn Biên, Trấn Định và Trấn
Man). Phủ Trấn Biên chia ra làm 4 huyện, còn hai phủ Trấn Định và Trấn
Man chia mỗi phủ làm 3 huyện.

Ở Cam Lộ thuộc Quảng Trị, các dân Mường, Mang Vang, Ná Bí,

Thượng Kế, Tả Bang, Xương Thịnh, Tầm Bồn, Ba Lan, Mang Bổng, Lang
Thời cũng xin nội thuộc và được chia ra làm 9 châu theo lệ triều cống. Có
thể nói rằng đất Sầm Nứa, Trấn Ninh, Cam Môn và Savanhaket bấy giờ đã
thuộc về Việt Nam dưới đời Thánh Tổ và nước ta bấy giờ kể cả các xứ nội
phụ rộng lớn hơn bao giờ hết. Việc lệ thuộc của các xứ kể trên đã được ghi
vào năm Đinh Hợi (1827) do ý muốn tránh sự quấy nhiễu của Tiêm La và
được sự che chở của triều đình Việt Nam.

A- Cuối năm 1834 vua nước Chân Lạp là Nặc Ông Chân qua đời không

có con trai kế tự, quan phụ trách việc bảo hộ Chân Lạp là Trương Minh
Giảng liền đặt em gái Nặc Ông Chân là Ang Mey lên làm Quận Chúa gọi là
Ngọc Vân Công Chúa. Việc này được sắp đặt vào đầu năm Ất Vị (1835) rồi
Chân Lạp được đổi ra Trấn Tây thành chia làm 32 phủ và 2 huyện. Trông
nom việc quân dân xứ này trên có một Tham Tán Đại Thần, một Đề Đốc,
một Hiệp Tán và dưới có bốn chánh – phó lãnh binh.

Năm Canh Tý (1840) Lê Văn Đức làm Khâm Sai Đại Thần và Doãn

Uẩn làm phó cùng Trương Minh Giảng sang khám xét việc buôn bán, đặt
các thứ thuế đinh, điền, đò giang, sản vật.

Sau này quan lại Việt Nam làm nhiều điều càn rở, lại bắt cả Ngọc vân

công chúa đem về Gia Định cùng đày bọn quan Chân Lpaj là La Kiên, Trà
Long ra Bắc Kỳ nên dân Chân Lạp bất mãn nổi lên đánh phá, Tiêm La lợi
dụng dịp này giúp em Nặc Ông Chân là Ông Đôn khởi nghĩa, quan quân
của ta dẹp mãi không xong. Tới khi vua Thánh Tổ mất (1840) thì các nhà
cầm quyền của ta ở Trấn Tây thàh phải rút về hết.

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.