VIỆT SỬ TOÀN THƯ - Trang 712

Yên) vào ngày 9-11-1872 điều đình với quân ta mở con sông này cho y đi
lại buôn bán với Trung Quốc. Y xin chịu nộp thuế lưu thông và thương
chính. Trước khi ra Bắc, Jean Dupuis đã được Súy Phủ Sài Gòn thuận giúp
cho mọi sự dễ dàng để giao thiệp với các quan của ta và sẽ bảo vệ y để khỏi
bị nạn giặc cướp ở đất Bắc. Thống đốc Nam Kỳ bấy giờ là lục quân Thiếu
tướng D’ Arhaud cho Trung tá hải quân Sénès đem tàu Bourayne ra Bắc Kỳ
lên Hải Dương, Hà Nội, Bắc Ninh xem xét. Khâm sai Lê Tuấn yêu cầu jean
Dupuis đợi triều đình quyết định và hứa sẽ trả lời sau. Y đợi không thấy gì
liền bỏ lên Hà Nội rồi thuê thuyền chở hàng thẳng đi Vân Nam. Bấy giờ là
cuối năm Nhâm Thân (1872), đi với Jean Dupuis có một lái buôn nữa là
Millot. Jean Dupuis giao hàng cho quân Tàu được mọi sự yên ổn rồi lại
được mua muối. Y về đến Hà Nội vào tháng tứ năm Quý Dậu (1873) đem
theo một bọn lính Cờ Vàng đang bị quân ta căm ghét. Millot trở vào Sài
Gòn làm báo cáo tình hình Bắc Kỳ cho Súy Phủ. Xin nhắn rằng Bắc Kỳ bấy
giờ đã là cả một vấn đề cho các nhà thực dân Pháp nên Súy Phủ Sài Gòn
theo dõi việc Jean Dupuis rất có lợi và con sông Hồng Hà rất thuận tiện cho
việc giao thương với Tàu, Đo Đốc Dupré gửi ngay giấy về cho Bộ Hải quân
nói Jean Dupuis đã hai lần ngược vân Nam bằng con sông Hồng Hà của xứ
Bắc, con sông này là một lối mới rất tốt để qua tàu nhưng nếu xứ này lọt
vào tay một cường quốc khác thì nước Pháp khó lòng mà đặt được nền
thống trị của mình ở Viễn Đông sau này. Rồi Dupré xin dùng võ lực để tới
đóng vùng đồng bằng sông Nhị (Nhị Hà tức là Hồng Hà), nếu gặp sự khó
khăn với quan lại Việt Nam…

Lúc này Pháp biết Việt Nam yếu nên mỗi khi bàn đến việc gì, phe quân

nhân đều chủ trương dùng sức mạnh, đến bọn lái buôn của họ cũng muốn ỷ
vào quân đội để lấn áp ta. Do đó Muối là thứ sản vật cám bán sang Tàu theo
luật lệ của triều đình ta, Dupuis cũng bất chấp. Việc mở con sông Hồng Hà
lúc đó cũng chưa có sự định đoạt, Dupuis tuyên bố trắng trợn rằng quan
Tàu mua bán với y thì y không cần phải theo luật lệ của nước Nam, bởi
nước Nam là chư hầu của Tàu. Quan ta cố nhẫn nại trước sự ương ngạch
của Dupuis, phải mời giám mục Puginier ở Kê Sở lên can thiệp cho khỏi có

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.