VÔ GIA ĐÌNH - Trang 316

và sự khôn khéo của anh Mã-Tư. Còn tôi khi nào khán giả đến đông tôi chỉ
biết lấy đàn ra gảy, gắng sức gảy nhưng kém quan sát. Mã-Tư không dùng
lối quá cổ thế. Đối với anh, đợi cho khách đến đông cũng chưa đủ, còn phải
để ý nghiên cứu các khán quan xem có nên diễn hay thôi hoặc phải diễn
những trò gì.
Ở “Trường Phú-Lợi”, một trường chuyên khai thác bằng đại quy mô lòng
trắc ẩn của xã hội, Mã-Tư đã học được những bí quyết của một kỹ thuật rất
khó khăn là kỹ thuật nài ép lòng thương hại và tính rộng rãi của mọi người.
Lần đầu tiên, tôi gặp anh ở căn gác phố Lục-Sinh, tôi đã lấy làm lạ khi nghe
anh nói những mánh khóe để người ta cho tiền, bây giờ tôi lại lạ hơn nữa
khi trông thấy anh thực hiện phương pháp đó.
Chính ở trong những tỉnh có suối ấm, mà anh Mã-Tư đã trổ hết tài nghệ
trước một số đông khán giả là người Ba-Lê về dưỡng bệnh – những khán
giả cũ mà anh đã quen tính nết lại được tái ngộ ở đây – và anh đã thu được
khá tiền.
Khi thấy một thiếu phụ có tang đang thơ thẩn trong vườn Cúc-Thanh, anh
bảo tôi:
- Chú ý! Chúng ta đánh những bản buồn, để bà ta âm thầm nghĩ đến người
đã mất. Nếu bà ta khóc là chúng ta ăn tiền…
Rồi chúng tôi đánh những bản rất nỉ non, ai oán, đã làm thiếu phụ phải lau
nước mắt.
Ở ngoại thành Mông-Đô, trên những đường tản bộ, có những đám cây râm
mát, gọi là “trường hội hữu”, khách thừa lương thường tụ tập ở đó để hóng
gió. Mã-Tư đã dò biết và chúng tôi đến tận những nơi đó để đàn hát và diễn
trò.
Khi chúng tôi thấy một người ốm xanh xao, mắt hốc, má lõm, ngồi buồn
rầu trên một cái ghế tựa, chúng tôi không dám đến gần sợ làm ngắt cái
buồn tư lự của bệnh nhân. Chúng tôi dừng lại xa xa, đàn hát vui chơi với
nhau, nhưng phải làm cho hết sức hay. Chúng tôi đưa mắt nhìn, nếu người
đó nhìn chúng tôi bằng con mắt giận dữ thì chúng tôi cuốn gói, nếu họ chú
ý nghe thì chúng tôi lại gần. Bấy giờ, Lãnh-Nhi có thể hăng hái chìa cái bát
gỗ không sợ bị đá đít đuổi đi.