Xem vậy, hai chữ trung liệt dùng để gọi tên đền thờ Nguyễn Tri
Phương, Hoàng Diệu và Đoàn Thọ thực là xứng đáng; vậy mà trước
đây ít năm, có kẻ lại dám lấy cớ trùng tu, đem đổi Trung Liệt ra làm
"Trung Lương", lấy cái ý "lương" là tốt là hiền, không có gì đáng để
ghi cái dấu thơm của ba vị anh hùng tuẫn quốc, và đem luôn bài vị
của mười người khác nữa bày luôn vào đó để tính chuyện "ăn chực"
phần hương khói.
Nhưng quốc dân ta đâu lại có chịu để cho người ta lừa dối như
thế được? Mà anh hồn của ba vị Đoàn, Hoàng và Nguyễn, khi nào
lại chịu để cho mười mấy kẻ kia được dự vào cùng một nơi cúng lễ với
mình?
Báo giới quốc văn đã hết lời trách móc và lòng công phẫn của
quốc dân không một lúc nào thôi bốc cháy, nhưng vì có người Pháp
che chở cho lũ quyền gian nên cái Trung Lương vẫn cứ trơ trơ ra đó.
Nhưng trong có một đêm, chính quyền Pháp bị lật nhào. Những
kẻ bán nước rồi sẽ có chỗ ngồi riêng của chúng, nhưng việc đầu
tiên người ta thấy cần phải làm ngay là phá nát ngay hai chữ
"Trung Lương" đi, đắp hai chữ "Trung Liệt" cũ vào, và soạn lại bài vị
xem cái nào nên để cái nào nên huỷ, và sau cùng ban khám xét bài vị
chỉ giữ lại nguyên hai cái: một của Hoàng Diệu và một của Nguyễn Tri
Phương.
Lúc ông tổng trưởng Trần Trọng Kim, ba ông bộ trưởng, ông
khâm sai, ông thị trưởng và thanh niên nam nữ Việt Nam xuống
đền Trung Liệt truy niệm các bậc trung liệt, hồi ba giờ chiều thì ba
chữ "Trung Liệt miếu" đã đắp xong và kẻ sơn đen rất đẹp. Cây cối
xanh tươi ôm lấy quả đồi có một vị trí nên thơ. Chim nói, chim hót.
Ánh nắng rực rỡ chiếu theo khe lá và lọt vào trong đền làm rực rỡ
thêm những hoa lá và hương nến bày ở trên ban thờ. Những vị đại
biểu của chính phủ Việt Nam kính cẩn đứng trước ban thờ làm lễ tam
