TẠI QUẢNG-BÌNH TƯỚNG PHÁP DỤ LÊ-
TRỰC
TRONG lúc Tống-duy-Tân và Đinh-công-Tráng
vật lộn
với quân Pháp ở miền Bắc Trung-kỳ thì trên mặt sông Gianh,
quân Cần-vương cũng không nghỉ mà không hoạt động.
Tôn-thất-Đạm từ Thanh-lạng đi sang đóng quân ở Hà
tĩnh. Giữ chức Khâm-sai tán-lý quân vụ. Đạm chủ trương việc
vũ-bị của quân Cần-vương. Đạm chia người đi dấy động các
nơi và thu tập tin tức các tỉnh gửi về, điều khiển cho ai nấy
hành động có trật-tự.
Tại Quảng-bình, Lê-Trực mấy lần mang quân đánh
Quảng-khê và Động-hải (Đồng-hới) đều không thành công.
Quân Pháp giữ thế thủ trong thành. Quân Lê Trực vì những
sự thất bại ấy mà suy nhược mất nhiều.
Toán quân của Lê Trực rút lại còn chừng 2.000 người, 50
khẩu súng tay, 8 khẩu đại-bác và một ít gươm, giáo.
Biết thế quân Nam đã kém, ngày 5 tháng một 1886, đại-
uý Mouteaux mang một đội Ả-rập và 250 tên lính mộ trong
giáo-dân tiến về phía Thanh-thuỷ. Vào trong rừng, Đại-uý bắt
gặp một đồn của quân Nam. Trong đồn Lê Trực hô quân bắn
ra. Đại-uý thúc quân Pháp đánh úp vào. Quân Lê Trực thua,
bỏ đồn, vừa chạy vừa bắn trở lại. Cố Tortuyaux trụ-trì nhà
thờ Hương-phương, đi dẫn đường cho quân Pháp bị đạn
xuyên qua cánh tay phải.
Cuối tháng một, 1886, Đại-uý Mouteaux lại lên đánh
