Khối hận không tan
Bị dồn dập ở dưới bao nhiêu đau khổ, vua Chiêu Thống không có đủ uy
lực để tự chủ lấy cái thân mình nữa. Tuy nhiên, nhà Vua vẫn phải gắng
gượng mà sống trong một cái sống vô hy vọng, vì còn con nhỏ và mẹ già.
Mỗi lúc ôn lại dĩ vãng, nhà Vua lại rùng mình mà nhắm mắt lại để khỏi phải
hình dung ra biết bao cảnh đau thương, trong đó nhà Vua đã nhiều phen
giãy giụa, nhưng không ra thoát.
Nhà Vua ở đâu?
Một nơi rất xa xôi và chung quanh toàn là người lạ: lạ cả phong tục,
ngôn ngữ lẫn y phục.
Nhà Vua chờ gì?
Không gì hết. Vì cái hy vọng xin viện binh đã chết ở trong óc nhà Vua
ngay từ hồi bọn Lê Văn Trương phải đi đầy.
Tuy nhiên nhà Vua vẫn phải sống, sống trong những ngày giờ phẳng
lặng và không có màu sắc gì cả.
Năm Nhâm Tý, nghĩa là bốn năm sau khi vua Chiêu Thống trôi dạt sang
đất Tầu, Nguyên tử lên đậu, chết. Thế là một lẽ sống nữa của nhà Vua tàn.
Một mối đau thương mới chồng chất lên bao nhiêu mối đau thương đã sẵn
có, đè nặng lên chí nhà Vua.
Vua Chiêu Thống vì đau khổ quá, sinh bệnh và bệnh tình mỗi ngày một
nặng, không thuốc thang nào khỏi. Nhớ đến cái công hầu hạ khó nhọc của
một tên đầy tớ nhỏ là Lê Duy Vượng, nhà vua vội nhận hắn làm con nuôi
và đổi tên là Duy Khang, để cho hắn giữ việc thừa tự sau khi nhà Vua băng
hà.
