Thái hậu còn trơ trọi có một mình ở Yên Kinh, tình cảnh hiu quạnh
không biết nhường nào. Thái hậu liệu cũng không có hy vọng gì trở lại
được cố hương, nên khi đã đoạn tang vua Chiêu Thống rồi, bà liền dâng
biểu lên vua Thanh, xin cho các bề tôi được lấy vợ ở Trung Quốc để giữ lấy
tồn tự.
Vua Tầu thuận cho và ban cho mỗi người tám lạng bạc và ba vạn năm
nghìn đồng tiền làm hôn lễ.
Rồi đây Thái hậu cũng chỉ sống gắng được mấy năm nữa. Đến năm Kỷ
Mùi thì bà vì ưu phiền quá mà chết. Vua Thanh cho quyền táng tại lăng vua
Lê.
Chồng bị giết, ba con chết vì nạn nước, đời Thái hậu tưởng không thiếu
một nỗi đau đớn nào. Ngoài ra, lại còn bị u cầm trong ngục mười năm, lang
bạt ra nước ngoài mười năm lênh đênh cơ khổ, nay chạy loạn, mai xin viện
binh, cái cảnh trôi nổi và đau thương của Lê Thái hậu tưởng về trước bà và
sau này, khó lòng có ai bì kịp.
***
Năm Ất Mão, vua Càn Long thoái vị, nhường ngôi cho Thập ngũ vương
là vua Gia Khánh mà tự tôn làm Thái thượng hoàng.
Nhớ lời Lục vương dặn lại, vua Gia Khánh muốn giết Hòa Thân, nhưng
ngại hắn là người được Thượng hoàng thương yêu nên không nỡ. Đến khi
vua Càn Long mất, vua Gia Khánh lập tức bắt Hòa Thân tự tử và tịch biên
cả gia sản, một cái sản nghiệp có lẽ lớn nhất mà từ xưa đến nay, một quan
chức Tầu chưa bao giờ có.
Một hôm, cùng với thị thần nhắc đến việc nước Nam, vua Gia Khánh
động lòng thương vua tôi nhà Lê, liền xuống chiếu triệu tất cả bọn bề tôi
tòng vong về Lam Thân xuống ở Bắc Kinh mà cấp tiền lương cho rất hậu.
