viên cho công chúng sỉ vả, trên một chiếc xe bò dưới ánh nắng gay gắt của
mặt trời, chẳng có gì che phủ cả, cách hình phạt này nhục nhã nhất đối với
tội nhân và rất có công hiệu đối với quần chúng...
Một quốc thích nào đã làm loạn hoặc xui dân làm loạn thì bị kẹp cổ vào
hai chiếc gậy gỗ như vào giữa hai bậc thang rồi những kẻ đứng ra hành
hình bóp hết sức chặt làm cho phạm nhân nghẹt thở và chết. Muốn thử xem
phạm nhân đã chết chưa, người ta đốt hai chiếc đèn, đem hai bàn chân kề
sát vào ngọn lửa; nếu tội nhân hơi còn một chút cảm giác thì hai đao phủ
kẹp cho đến khi người ấy chết hẳn không cử động được nữa.
Lính đào ngũ bị xẻo mũi; quan binh đào ngũ bị chặt thêm hai bàn chân.
Bọn du côn hay sinh sự cãi nhau, đánh nhau bị chặt một, một nửa hay tất cả
các ngón tay.
Nhân dịp này tôi kể một câu chuyện mới xảy ra lúc tiên đế sinh ra đức
vua đang tại vị thăng hà. Đức Kim thượng ban chiếu muốn rút nửa lương
các võ quan và quân lính. Sự cải cách này không làm vừa ý một quan Thái
giám có đạo Gia tô, tên là Antoine, cận thần của tiên đế và đứng vào hàng
thứ hai các triều thần, được tiên đế biệt đãi vì tài năng và đức tính; viên thái
giám này phẫn nộ đến nỗi dám cầm xé tờ chiếu trước mặt nhiều người.
Nhiều viên cố vấn được cắt ra để xét tội khi quân, một phần vì ghen ghét
địa vị cao sang của viên thái giám, một phần ghét viên ấy có đạo Gia tô,
quyết nghị xin chặt một tay viên thái giám. Thiếu quân muốn tha thứ; ban
rằng từ lúc tiên đế thăng hà, hình án này là hình án đầu tiên, ngài không
muốn trừng phạt một tín thần của tiên đế, một đại thần lương đống của
ngài; hơn nữa tiên đế khuyên ngài trong mọi việc nên có độ lượng quảng
đại, khoan hồng hơn là nghiêm khắc. Nhưng các quan biết rõ ý vua nhất
định xin thi hành bản án và tâu rằng nếu bắt đầu dung túng những kẻ khinh
nhờn phép vua tức là một việc nguy hại đến thanh danh của ngài khi dân
chúng đã cảm mến ngài và tin rằng ngài là một vị vua công bình chính trực
nhất, hơn nữa đem trừng phạt một vị đại thần, ngài càng làm vững chắc uy
danh. Sau cùng đức vua cũng không chịu nhận rằng tội ấy đáng phạt,
