nhưng bảo các quan nể ngài, phạt rút nhẹ đi một nửa. Viên thái giám tưởng
chuyện đến lúc này có thể đút lót các án quan, xin đưa cứ mỗi ngón tay là
một trăm đồng vàng. Nhưng các quan trót đã xin vua nghiêm phạt lại muốn
tỏ rằng mình không vị lợi, cứ y án; và Thái giám Antoine bị chặt đứt nửa
bàn tay...
Sát nhân phải giả tử. Không những phải thường mạng lại còn phải nộp
cho ngân khố số tiền thuế người chết phải đóng từ năm hai mươi đến năm
sáu mươi: tội nhân không có thì họ hàng phải đóng thay; nếu hắn không có
bà con, hoặc họ hàng hắn cùng vô sở xuất thì làng mạc phải chịu. Cũng có
khi vua giao kẻ sát nhân cho gia đình người bị giết để cho bọn này tự trả
thù lấy bằng các thứ hình phạt cho hả cơn giận. Cách đây không lâu đã có
người muốn báo thù cho một thân nhân bị chết đã chém bằng búa và băm
kẻ sát nhân ra làm nhiều mảnh từ chân lên đến đâu, để hắn chết dần. Cũng
có khi nguyên đơn rút đơn kiện ra thì sát nhân không bị tử hình nhưng được
chịu một hình phạt nhẹ hơn tùy từng trường hợp. Những kẻ gian tham trộm
cướp không bị tội chết vì thế nên bọn bất lương rất nhiều; nhưng khi có
chứng cớ thì họ bị nghiêm phạt, quan cũng vậy. Những người bình sinh là
người can đảm mà mắc tội tử hình thì chẳng những được vua tha tội chết
cho mà lại còn được trọng dụng trong quân đội.
Huyện quan hay xã quan được phân xử những tội nhẹ và kết án khi số
tiền bồi thường không quá giá một con trâu hay một con bò; đền bằng thóc
gạo cũng được nhưng phải trả ngay vì cứ để lần lữa thì lãi mỗi ngày một
nặng.
Bằng chứng không đủ cũng có cách thẩm vấn nhưng không có lệ đem
treo. Tội nặng thì phạm nhân bị tra tấn rất độc ác, sắt đem nung đỏ rồi ép
lên mạng mỡ và bụng, nhưng có người gan không chịu cung khai gì cả.
Tang lễ Thanh Đô vương Trịnh Tráng
Thanh Đô vương Trịnh Tráng mất hôm 26 tháng Năm dương lịch năm
1657, thọ 82 tuổi và cầm quyền chính được 37 năm. Được tin phụ vương
