đoạn sục sôi thực thi dục vọng. Còn sau khi đã qua tuổi tri thiên mệnh rồi
thì dứt khoát là phải bước vào thời đoạn giải tỏa dục vọng, tĩnh tâm dần
dần, trở lại với vô vi. Cổ xưa thiếu gì gương sống. Đạo làm người quan
trọng nhất là ở chỗ biết mình là ai và đang sống ở thời điểm nào. Ra sân
khấu lúc nào và khi nào thì rút vào hậu trường là cả một nghệ thuật lớn.
Nhầm lẫn lớn nhất một đời người là nhẩm lẫn về thời gian. Tài cán dẫu có
được thiên phú thì cũng chỉ là hữu hạn trong vòng trời đất khôn cùng mà
thôi. Ham hố cũng chẳng được. Mê muội càng không nên.
Ông Tương Bằng sắp vào tuổi cổ lai hy rồi sao không hiểu điều sơ giản
ấy! cho rằng lý thuyết nhân sinh ấy là cổ giả, phản động thì cũng phải tính
đến một thực tế sờ sờ là: ông còn đâu sức lực nữa mà theo đòi dục vọng.
Mỗi ngày ông hao kiệt thêm một tý. Cái cơ thể đếm được hai trăm linh sáu
cái xương lớn bé của ông, ít nhất cũng có đến hai căn bệnh có thể gây đột
tử tức thời: trái tim sau hơn chục năm giải phẫu sửa chữa đã đến lúc ọp ẹp,
và căn bệnh huyết áp cao là tử thần sẵn sàng kết thúc đời ông vào bất cứ lúc
nào. Chưa kể, những căn bệnh mãn tính tiềm tàng ở ông, như đau dạ dày,
phì đại tuyến tiền liệt và đái tháo đường...
Nghĩ vậy nên càng lúc tôi càng hoang mang trước những chứng
nghiệm suy đoán nghe ra không phải không có lý của Giang. Nhất là gần
đây, có lúc thấy ông đang nói, bỗng ngắc lại, ứ nghẹn hàng giờ. Đó là theo
Giang nói, lưỡi ông bất thần bị rụt lại do gốc bệnh có ở tâm thần. Mỗi bữa
ăn, ông mắc nghẹn đến vài lần. Nhiều hôm trở trời, thấy ông nằm liệt hoặc
ngồi thừ lừ ôm cái mặt bỗng dưng ứ huyết trở nên húp híp như phù nề - cơn
dở chứng của con tim đau yếu, nghĩ đến lời cảnh báo của Giang, tôi không
khỏi kinh hoàng và xót xa!
Bác Tương Bằng ơi!
Một đời người mấy ai được như bác đầu. Mấy ai mới hăm mốt tuổi
đầu mà đã đảm nhiệm nổi chức trách chủ nhiệm tỉnh bộ Việt Minh một tỉnh
