C H Ư Ơ N G 5
HỆ THỐNG THUẾ
CỦA HỌ NGUYỄN
T
rong khi bàn về đồng bằng sông Cửu Long, Lê Quý Đôn
đã trích dẫn sổ thuế của họ Nguyễn như sau: “Ở Tân Bình,
có 3.000 đinh và hơn 5.000 thửa ruộng... Ở Định Viễn, có hơn
7.000 đinh và 7.000 thửa ruộng”
1
. Đoạn trích này cho chúng ta
hiểu là đất nông nghiệp ở Đàng Trong được tính không theo
kích thước hay mức độ phì nhiêu mà là theo miếng, theo thửa.
Nói cách khác, chúng ta thấy được là họ Nguyễn chú ý đến con
số người phải nộp thuế hơn là tới đất đai, bởi vì, vào thời này,
đây là những thông tin duy nhất họ Nguyễn có được để có thể
dựa trên đó mà đánh thuế ở đồng bằng sông Cửu Long.
Tình hình này cũng giống như tình hình tại vùng từ Quảng
Nam đến Phú Yên vào thế kỷ 17. Hệ thống thuế của thời đầu
họ Nguyễn tập trung chủ yếu vào thuế đầu người, trong khi đó,
1 Phủ biên, quyển 3, trg. 112a.
www.hocthuatphuongdong.vn
