HỆ THỐNG THUẾ CỦA HỌ NGUYỄN 183
ra vào cuối triều Võ Vương, khi vào năm 1761, chúa Nguyễn
bắt đầu mở rộng quyền hành của mình lên vùng cao nguyên,
thuộc tỉnh Savanakhet của Lào ngày nay
1
.
Chắc chắn các thập niên 1750 và 1760 là thời kỳ họ Nguyễn
bắt đầu siết chặt quyền kiểm soát của họ trên các dân tộc vùng
cao nguyên. Tiền biên liên tục nói tới người Thượng trong các
năm này. Chẳng hạn, năm 1774, chúng ta có một danh sách
các thuế phụ thu trong các lãnh vực đánh cá, buôn bán ở địa
phương, nơi người Thượng, v.v... Danh sách cho thấy thuế đánh
trên người Thượng chiếm một tỷ lệ cao trong tổng thu nhập:
Tổng số thuế phụ thu 81.748 quan
(1774)
(76.467 quan bằng tiền
+14 nén và 8 lạng vàng=2816 quan
2
+14 nén bạc = 3625 quan)
3
(tính theo quan) %
Thuế vàng (1769)
15.190
18,58%
Thuế đánh cá (1768)
11.403
13,94%
Thuế phà và quá cảng (1768)
10.658
13,04%
Thuế ngoại thương (1773)
3.200
3,91%
Thuế ghe nội địa (1768)
2.639
3,23%
Thuế chợ (1768)
2.601
3,18%
Thuế tổ chim yến (1768)
773
0,95%
1 Tiền biên, quyển 10, trg.149.
2 Theo Lê Quý Đôn, 1 nén vàng = 200 quan. Phủ biên, q. 4, trg. 25a
3 Theo Lê Quý Đôn, năm 1728, một nén bạc = 17 quan tiền. Phủ biên, quyển 3, trg. 98b; năm 1766, 1
nén bạc = 25 quan. Xem Ibid, trg. 125a-125b.
www.hocthuatphuongdong.vn
