tiêu tương khắc của chúng đã dấy sinh ra những mâu thuẫn cùng
những xung chướng nội tại, và có ra công cố gắng để chỉ muốn duy
một điều thôi thì quả là vô ích. Ông linh mục kia có thể nghĩ rằng ông
ta chỉ mong chứng đạt Thượng đế mà thôi, nhưng ông lại cưu mang
vô số những thèm khát mà ông không ý thức. Vậy ta cần phải hiểu
bản chất của các ý muốn chứ chẳng nên chỉ ưng lo kiểm soát hay
phủ nhận chúng. Hết thảy các kinh điển tôn giáo đều bảo phải tận
diệt chúng, đều bảo không nên có những ý muốn, điều ấy thực là
ngô nghê. Ta phải hiểu các ý muốn xuất hiện ra sao và cái gì làm
cho chúng được liên tục, chứ không phải tìm cách chấm dứt chúng.
Thật sự nhận thấy các ý muốn xuất hiện ra sao, thì rõ là khá giản dị:
trước tiên có nhận thức, tiếp xúc, cảm giác – dù không tiếp xúc cũng
vẫn có cảm giác – rồi từ đó bắt đầu nẩy sinh ra ý muốn. Chẳng hạn
tôi thấy một chiếc xe hơi: đường nét của chiếc xe, hình thể của nó,
vẻ đẹp của nó lôi kéo hấp dẫn tôi, và tôi muốn được chiếc xe ấy. Tuy
nhiên, huỷ diệt các ý muốn, tức là không còn ý thức cảm nhận được
gì nữa cả. Chứ hễ tôi vừa ý thức cảm nhận thì tôi đã kẹt vào vòng
tiến trình của ý muốn rồi. Tôi thấy một vật gì đẹp, một người đàn bà
đẹp, hay những sự thể gì khác đại loại như thế, thì các ý muốn liền
phát sinh; hoặc tôi thấy một người hết sức thông minh và chân
chính, tôi muốn giống được như người ấy. Do nhận thức nảy sinh có
cảm giác, và do cảm giác nảy sinh thành ý muốn. Sự kiện này này
không có gì là rắc rối cả. Sự phức tạp bắt đầu là khi có tư tưởng xen
vào: tôi tưởng nghĩ đến chiếc xe kia, đến người đàn bà nọ hay đến
người mà tôi muốn mình được giống như thế, và do cái tưởng niệm
này, ý muốn liền được liên tục vậy. Bằng không thì không có liên tục
gì cả: tôi có thể nhìn chiếc xe hơi mà không muốn nó. Ngài hiểu điều
tôi nói chứ? Nhưng hễ tôi vừa lưu tâm tưởng nghĩ chút gì đến chiếc
xe ấy, là ý muốn liền được liên tục và sự mâu thuẫn liền dấy khởi
lên.
H: Có ý muốn không đối tượng chăng?
K: Điều đó không có được; không có ý muốn trừu tượng.
H: Vậy thì ý muốn luôn luôn dính liền với một đối tượng chứ? Nhưng
ban nãy ngài bảo rằng chúng ta cần phải tỏ hiểu cơ vi của chính ý
