khỏi tâm thức những cặn bã rác rưởi mà con người đã tích trữ hàng
bao nhiêu thế kỷ nay.
Vậy tự thân hành động không phải là điều chúng ta quan tâm.
Chúng ta muốn biết xem có thứ hành động không làm phát sinh mâu
thuẫn dưới bất kỳ hình thức nào. Như chúng ta đã thấy, chính
những ý niệm, khái niệm, công thức, khuôn mẫu, phương pháp, tín
điều cùng những lý tưởng đã khiến phát sinh mâu thuẫn trong hành
động. Vậy sống không ý niệm có được không, nghĩa là sống mà
không có khoa học, không lý tưởng, không khái niệm, không tin
tưởng? Điều tối ư quan trọng là phải tự mình khám phá chân lý về
vấn đề này, vì ta có thể thấy rất rõ rằng tình thương không phải là
một ý niệm, một khuôn mẫu hay một khái niệm. Phần đông chúng ta
đều có ý niệm về thế nào là tình thương, nhưng khái niệm ấy hiển
nhiên không phải là tình thương, hoặc ta thương hoặc ta không
thương, thế thôi.
Có thể nào sống trong cuộc đời này, đi làm việc, nấu bếp, rửa chén,
lái xe, làm tất cả mọi công việc thường ngày, mà vì chúng luôn luôn
lặp đi lặp lại, nên khiến sinh xung đột – có thể nào sống và hành
động mà không ý niệm, tức là giải thoát hành động khỏi tất cả mọi
sự mâu thuẫn không?
Tự hỏi không biết có bao giờ các ngài đi giữa phố phường tấp nập
hay trên một quãng đường vắng vẻ quạnh hiu, các ngài nhìn quanh
mình mà không tư tưởng chi hết không. Vốn có một tâm thái quán
sát, trong đó tư tưởng không xen tạp vào được. Mặc dù ta nhận biết
hết tất cả, nhận biết người, núi non, cây cối hay chiếc xe hơi đang
phóng qua, vậy mà tâm thức không vận chuyển theo cách thế thông
thường của tư tưởng. Tôi không biết điều đó có bao giờ xảy ra với
các ngài không. Hôm nào ngài lái xe chẳng hạn hoặc đang đi trên
đường, các ngài hãy thử nhìn quanh mình mà đừng tư tưởng, hãy
quan sát những phản ứng do tư tưởng khởi phát. Mặc dù ta nhận
biết màu sắc, hình thể, dòng nước, chiếc xe, con cừu hay chiếc
buýt, nhưng không có phản ứng, chỉ có một sự quan sát tiêu cực, và
cái tâm thái quan sát tiêu cực này chính là cái hành động. Với cái
