danh dự, thái độ khiêm tốn, tác phong tiết độ, ham chuộng danh dự chân
thật, xà ích không cần dùng roi [e] mà chỉ ra lệnh bằng lời là đủ sai khiến.
Con ngựa bên kia thì trái lại: cẳng vó cong queo, bề ngang không hiểu sao
thô kệch, nặng nề, cổ nùng nục, gáy ngắn, mặt bẹt, mũi tẹt, lông đen, mắt
đỏ ngầu xám xịt; tính tình xấc xược, huênh hoang; tai đầy lông, điếc đặc,
phải gậy thúc, roi quất mới vâng lời. Vừa nhìn đối tượng tình yêu xuất hiện,
toàn thể tâm hồn tràn ngập cảm giác ấm áp và bắt đầu ngứa ngáy, xà ích để
mặc thèm muốn thúc đẩy. [254a] Trong hai ngựa, con ngựa vốn vâng lời xà
ích vẫn kiềm chế và tiết độ, lúc này như bao giờ, do ý thức hổ thẹn, không
chồm vó nhảy lên người cậu thiếu niên. Trái lại, mặc cho xà ích quất roi
hay thúc gậy, con kia lồng lộn tung vó lao thân về phía trước, làm đủ trò,
gây biết bao khó khăn cho đồng sự và xà ích, tìm cách thúc đẩy họ gần gũi
cậu thiếu niên và gợi ý thú vui nhục dục. [b] Mới đầu, con ngựa tốt và xà
ích bực bội, phẫn nộ cưỡng lại, cảm thấy bị ép làm điều sai trái khủng
khiếp. Nhưng về sau khi không còn biết giới hạn xấu xa trải rộng tới đâu,
lại thấy khó khăn không lối thoát, bị dẫn tiến tới, cả hai miễn cưỡng đồng ý
làm như đã được gợi ý. Vì thế bây giờ cả hai đến gần cậu thiếu niên để rồi
sững sờ, choáng váng như bị sét đánh bởi khuôn mặt lóng lánh như sao của
cậu. Nhìn vào khuôn mặt ấy, xà ích thấy ký ức quay đầu trở lại bản chất
chân thực của cái đẹp, xà ích lại nhìn thấy cái đẹp đứng cạnh tiết độ trên bệ
thiêng liêng. Quang cảnh khiến xà ích rùng mình, kinh hãi, khiếp đảm, ngã
ngửa vì sùng kính, [c] đồng thời, xà ích vội giật dây cương một cách quyết
liệt về phía mình khiến cả hai con ngựa chùng hông ngã quỵ: một tự ý ngả
về phía sau, không cưỡng lại, một bướng bỉnh, hoàn toàn không muốn. Cả
hai lùi về sau một chút; con ngựa tốt vì hổ thẹn và khiếp đảm khiến linh
hồn ướt đẫm mồ hôi, mà con kia, không còn đau đớn vì hàm thiếc
và cú
ngã gây nên, sau khi lấy lại hơi thở liền tức giận tuôn lời thóa mạ, nguyền
rủa, chỉ trích xà ích và đồng sự đủ thứ, nào nhút nhát, nào yếu hèn rời bỏ vị
trí, không giữ lời giao ước. [d] Bây giờ dù bị từ chối nó lại tìm cách làm
cho đồng sự không muốn mà vẫn tiến lên, miễn cưỡng đồng ý khi cả hai
yêu cầu nán đợi rồi ra sẽ tính. Khi thời gian hẹn định đến, và khi cả hai làm
ra vẻ bẵng quên, nó lại nhắc nhở; nó vặn vẹo, nó hí vang, ép buộc họ lại
