GIỚI THIỆU
HIỆN TƯỢNG TÌNH YÊU GỢI DỤC (Erôs), thứ tình yêu bắt nguồn từ sự
thèm muốn thể xác, song có khả năng vượt qua nguồn gốc trần tục để vươn
tới đỉnh cao nhập định, đi từ tâm lý theo con đường tâm linh đến tôn giáo,
được Platon bàn tới trong hai đối thoại hết sức ấn tượng Sumpósion và
Phaedrus. Đối thoại thứ nhất bàn về tình yêu, đối thoại thứ hai nói về cái
đẹp. Phaedrus là danh từ riêng chỉ tên người cụ thể thời đó; Sumpósion là
danh từ chung chỉ lối Sống đặc biệt thuở ấy, tiếng Pháp dịch là le banquet,
tiếng Anh là the symposium, tiếng Việt là Yến hội hay yến ẩm, hiểu nôm na
là tiệc rượu sau bữa ăn chiều. Hai đối thoại này bàn tới nguồn gốc trần thế
và đỉnh cao xuất thần của tình yêu nhập hóa.
Về nội dung, Sumpósion là bản tường thuật các phát biểu hoặc diễn từ
về tình yêu gợi dục trình bày trong buổi Yến hội, còn Phaedrus là cuộc
chuyện trò bàn về nghệ thuật diễn ngôn bao gồm nhiều loại phát biểu về
tình yêu nhục dục. Cả hai đều mang đậm nội dung triết lý cũng như phẩm
chất văn chương, Cả hai cung cấp chứng cứ hiển nhiên để bàn luận về triết
học Platon một cách tổng quát, vì chúng trình bày cụ thể nhiều chủ đề
chính yếu trong trứ tác của triết gia. Cả hai cũng cung cấp cứ liệu thích hợp
để tìm hiểu vấn đề nên đọc đối thoại của Platon như thế nào, bởi cả hai đều
chứa đựng nhiều dáng vẻ khiến giới tư tưởng Tây Âu tranh luận: đối thoại
như thế thuộc thể loại văn chương nào?
Dẫu vậy, hai đối thoại ấy cũng khác nhau đáng kể. Sumpósion kể một
số diễn từ ca ngợi tình yêu tại buổi Yến hội. Phát biểu trải dài từ pha trò lỗ
mãng, nói năng tục tĩu qua lý thuyết trình bày rành mạch, tới suy tư triết lý
cao siêu; đối thoại bao gồm khá nhiều chi tiết về nhân vật phát biểu cùng
