trọng người yêu biết dường nào
. Mặc dù hẳn sẽ đặc biệt đề cao lòng can
đảm sinh ra do tình yêu, song thần linh vẫn tỏ vẻ ngỡ ngàng và cảm kích,
và tưởng thưởng nồng hậu gấp bội khi một người tình âu yếm, quan tâm tới
người yêu so với cho một người yêu cư xử y hệt với người tình. Người yêu
có vẻ thiêng liêng hơn người tình vì anh ta được thần linh truyền cảm
hứng
. [b] Đó là lý do thần linh vinh danh Achilleus nhiều hơn Alcestis và
đưa chàng tới đảo của người được chúc phúc.
Đảo của người được chúc phúc (Isles of the Blest) thường được thi sĩ Hy
Lạp miêu tả trong thi ca buổi đầu như quê hương của anh hùng tử sĩ.
Phaedrus phân biệt người yêu (the lover) và người tình (the loved). Người
yêu thường là đàn ông lớn tuổi hơn và có vai trò chi phối. Người tình
thường là chàng trai trẻ và nghe lời người yêu. Theo Homer, Patroklos và
Achilleus không yêu nhau, nhưng theo Aeschylus trong kịch phẩm
Myrmidons, hai người lại yêu nhau.
Xem Homer, Iliad, Omega Plus Books, 2018, tr. 403. (BT)
Xem Homer, Iliad, Omega Plus Books, 2018, các tr. 152, 336,403, 586.
(BT)
Điều này lại cho thấy người tình vốn là đối tượng của tình yêu nhưng
không “yêu” (love), mà chỉ “mến” (cherish, agapê) người yêu. [Xem thêm
chú giải về “đức mến”, tr. 29].
Đó là lý do tôi nói Erôs là vị thần cao tuổi nhất, được tôn vinh hơn hết
và có năng lực nhất trong việc giúp loài người có được can đảm, đức hạnh
và hạnh phúc, cả khi sống lẫn khi chết”.
Diễn từ của Phaedrus đại khái là như trên. [c] Sau Phaedrus còn có
mấy người nữa cất lời mà Aristodemus không nhớ hết nên anh tiếp tục kể
về diễn từ của Pausanias.
Pausanias mở lời: “Phaedrus, theo tôi, chủ đề chúng ta dự định phát
biểu chưa được quy định rõ ràng ở chỗ chỉ dặn là ca ngợi Erôs chung
chung. Nếu chỉ có một Erôs thì chuyện sẽ không rắc rối, nhưng, sự thật
