không phải chỉ có một Erôs. Vì vậy, [d] trước hết, cần xác định Erôs nào là
đối tượng mà chúng ta sẽ viết diễn từ ca ngợi. Phần riêng tôi sẽ thực hiện
việc xác minh, sắp đặt sự việc đúng chỗ. Tôi sẽ nêu ra Erôs nào người đời
phải tán dương, tiếp theo tôi sẽ đọc diễn từ biểu thị sự tán dương mà vị thần
ấy xứng đáng nhận được.
không thể tách rời Erôs, không có Erôs
sẽ không có Aphrodite. Nếu chỉ có một Aphrodite thì cũng chỉ có một Erôs;
nhưng vì có hai Aphrodite nên cũng phải có hai Erôs. Và làm sao không thể
có hai Aphrodite? Một vị lớn tuổi, không có mẹ, con gái của Ouranos,
chúng ta gọi là Aphrodite thiên thể. Một vị trẻ tuổi, con gái của Zeus và
Dione, [e] chúng ta gọi là Aphrodite trần tục hoặc Pándêmos
. Bởi thế,
việc minh xác đương nhiên quy định mỗi Erôs phải có tên tương tự như vị
nữ thần tương ứng, tức cũng gọi là thiên thể hoặc trần tục. Dĩ nhiên, chúng
ta phải ca ngợi tất cả thần linh, song vẫn cần phân biệt chức năng, bản chất
của họ.
Ý nói say mê tình dục.
Ở đây Pausanias nêu ra nguồn gốc của Aphrodite từ hai nguồn thần thoại:
từ Zeus và Dione, [Homer, Iliad, Omega Plus Books, 2018, tr. 223]; từ
Ouranos, Hesiod, (Theogony 188-206). Hai danh xưng “Thiên thể”
(Ourania) và “Trần tục” (Pándêmos) cũng gắn liền với Aphrodite trong thần
thoại Hy Lạp. Ý nghĩa mà Pausanias đưa ra hoàn toàn mới mẻ. Aphrodite
thiên thể được chọn vì tình yêu đồng tính, có lẽ vì theo ghi chép của Hesiod
thì Aphrodite không có mẹ (nàng sinh ra từ dương vật bị thiến của
Ouranus) và bởi nàng “già hơn” (thuộc thế hệ thần linh già hơn) nên có uy
thế hơn.
Lý luận kể trên cũng áp dụng cho mọi việc trên đời. Bản thân việc làm
không phải mà cũng không trái, không đẹp mà cũng không xấu. Đơn cử
việc làm hiện tại của chúng ta lúc này. [181a] Chúng ta có quyền lựa chọn
uống rượu, ca hát hay chuyện trò. Bản thân từng việc đều không tốt cũng
không xấu mà tùy thuộc vào cung cách nó được thực hiện. Nếu được thực
