Eryximachus ậm ừ: “Tôi nghĩ điều cần thiết là thế này. Pausanias mở
đầu diễn từ khá ngoạn mục, [186a] song không đưa diễn từ đến một kết
luận thỏa đáng, vì thế tôi cố gắng góp ý bổ túc dòng lý luận của Pausanias.
Theo tôi, Pausanias phân biệt rõ ràng khi nói có hai Erôs, hai loại tình yêu.
Nhưng tình yêu không chỉ bộc lộ trong phản ứng có tính chất tình cảm giữa
con người với người xinh đẹp, mà còn biểu lộ trong nhiều loại phản ứng
nữa như phản ứng thể xác của mọi loại súc vật, phản ứng của cây cối mọc
trên mặt đất, phản ứng của hầu như mọi thứ tồn tại, hiện hữu ở đời. Trong
thâm tâm, tôi cảm thấy y khoa, ngành chuyên môn của tôi, nghệ thuật của
chúng ta, cho phép chúng ta quan sát Erôs, vị thần này vĩ đại, tuyệt vời làm
sao [b] trải rộng, thâm nhập quyền năng tới mọi mặt đời sống con người và
thần linh như thế nào.
Phát biểu của tôi sẽ bắt đầu với vài nhận định về y khoa nhằm đem lại
chỗ ngồi vinh dự cho nghệ thuật này. Bản chất cơ thể cố hữu gồm hai Erôs,
hai thần linh tình yêu, hai loại tình yêu tôi vừa nhắc qua. Với cơ thể, mọi
người đều công nhận lành mạnh và ốm yếu là hai trạng thái khác biệt, trạng
thái này không giống trạng thái kia. Khi sự vật khác biệt, đối tượng ước
muốn và yêu thương của sự vật cũng khác, khác biệt tìm và yêu khác biệt.
Vì thế, tình yêu gắn bó với phần lành mạnh khác tình yêu dan díu với phần
ốm yếu. Pausanias vừa nói chiều lòng người tiết độ là đúng và thỏa mãn
người buông thả là sai. [c] Sự thể y hệt cơ thể vậy. Trong cơ thể, thỏa mãn
phần lành mạnh, khỏe khoắn là phải, quý hữu nên làm (xin thưa, làm thế là
thực hành y khoa); nhưng chiều lòng phần ốm yếu, bệnh tật là sai, quý hữu
nên tránh nếu noi theo nguyên tắc của nghệ thuật và sắp sửa là y sĩ chuyên
khoa.
Vì, tắt một lời, y khoa trong thực chất là hiểu biết hình thức của tình
yêu thể xác, khoa học thực hiện thao tác đổ đầy, vét cạn cơ thể Erôs gây
nên. Một y sĩ hoàn hảo trước hết phải biết phân biệt giữa [d] Erôs tốt và
Erôs xấu trong quá trình nhận định. Người thực hành y khoa nhuần nhuyễn
có thể tạo ra sự thay đổi để cơ thể sở hữu tình yêu này thay vì tình yêu kia;
người đó biết làm thế nào gắn tình yêu khi không ở đó mà phải ở đó, và bứt
