Friedrich Nietzsche
Zarathustra đã nói như thế
Trần Xuân Kiêm dịch và giới thiệu
- 64 -
ĐÀM ĐẠO VỚI CÁC ÔNG VUA
1
Zarathustra lên đường, băng qua những ngọn núi, những khu rừng của hắn
vừa được chừng một tiếng đồng hồ, thì đột nhiên hắn nhìn thấy một đám
rước lạ lùng. Ở giữa con đường Zarathustra muốn đi, có hai ông vua tiến
bước, cả hai đầu đội vương miện, thắt lưng màu đỏ huyết, sặc sỡ nhiều màu
như những con chim hồng hạc: hai ông vua đẩy trước mặt mình một con
lừa chở nặng. “Mấy ông vua này muốn gì đây trong vương quốc của ta?”
Zarathustra kinh ngạc nhủ lòng như thế, và vội vã nấp vào sau một bụi rậm.
Nhưng khi hai ông vua đến gần sát bên hắn, hắn buột miệng thì thào, như
một người đang lẩm bẩm nói với chính mình: “Lạ thật, lạ thật! Sao vậy kìa?
Ta nhìn thấy hai ông vua - nhưng lại chỉ có một con lừa!”
Lúc bấy giờ hai ông vua dừng bước, mỉm cười nhìn về phía phát ra tiếng
nói, rồi họ quay lại nhìn vào mặt nhau: “Ở xứ chúng ta, thiên hạ cũng nghĩ
đến những chuyện đó, nhưng họ không nói ra thành lời”.
Ông vua bên trái nhún vai, trả lời: “Đây chắc hẳn là một gã chăn dê, hoặc
một ẩn sĩ đã sống quá lâu giữa đá và cây. Không có bầu bạn quả cũng làm
hư hỏng cả những phong tục tốt”.
Ông vua kia vặn lại, với vẻ giận dữ đắng cay: “Những phong tục tốt! Vậy
chứ chúng ta muốn trốn thoát khỏi cái gì đây, nếu không phải là muốn trốn
khỏi những “phong tục tốt”, muốn trốn khỏi “giới thượng lưu” của chúng
ta?
Thực ra, chẳng thà sống giữa những ẩn sĩ và những gã chăn dê còn hơn là
sống với đám tiện dân óng vàng, ngụy hóa, nhạt phèo như nước ốc của
chúng ta - dẫu rằng đám tiện dân đó tự gọi mình là “giới thượng lưu”,
- dẫu chúng tự gọi mình là “giai cấp quý phái”. Ở đấy, tất cả mọi sự đều là
