Friedrich Nietzsche
Zarathustra đã nói như thế
Trần Xuân Kiêm dịch và giới thiệu
- 50 -
VỀ ĐỨC HẠNH LÀM CHO TI TIỆN NHỎ BÉ
Khi Zarathustra trở lại đất liền, hắn không tiến thẳng về ngọn núi và hang
đá của mình, nhưng cứ đi vòng vo quanh quẩn và nêu ra nhiều câu hỏi, đầu
óc hắn biết được điều này việc nọ, đến đỗi hắn cười cợt nói về chính mình:
“Ta là một con sông, qua nhiều khúc quanh co, đang chảy ngược về
nguồn!” Bởi vì Zarathustra muốn biết loài người đã ra sao trong thời gian
hắn vắng mặt: loài người đã trở thành cao cả hay nhỏ bé ti tiện hơn. Một
ngày kia, Zarathustra nhìn thấy một dãy nhà mới; lúc ấy hắn kinh ngạc tự
hỏi:
“Mấy ngôi nhà này có nghĩa gì đây? Thực thế, chẳng tâm hồn vĩ đại nào đã
xây dựng nên chúng để biểu tượng cho chính linh hồn mình!
Một đứa trẻ ngu ngốc nào chắc hẳn đã kéo chúng ra từ chiếc hộp đồ chơi?
Vậy, một đứa trẻ khác phải xếp chúng vào lại trong hộp!
Và những căn buồng cùng những căn gác nọ: con người có thể bước ra từ
đó và trở về lại đó được chăng? Ta thấy hình như chúng được tạo ra cho
những hình nhân bằng lụa, hoặc những con mèo tham lam sẵn sàng để
người ta ve vuốt”.
Rồi Zarathustra dừng lại, suy nghĩ miên man. Sau cùng hắn buồn bã nhủ
lòng: “Mọi sự đã trở thành nhỏ bé ti tiện hơn!
Khắp nơi, ta đều nhìn thấy những chiếc cửa thấp hơn: những người mang
dòng máu của ta hãy còn có thể bước ngang qua cửa đó, nhưng họ phải
khòm lưng xuống!
Hỡi ơi! Khi nào ta mới trở về quê hương yêu dấu, nơi ta sẽ không bị cưỡng
bách phải cúi thấp, phải nghiêng mình trước những kẻ ti tiện nhỏ bé!”
Zarathustra thở dài đưa mắt nhìn vào chốn xa xôi diệu vợi.
Cùng ngày đó, Zarathustra đọc bài thuyết giáo nói về đức hạnh làm cho nhỏ
