của mình, Zazie đã đương đầu với thế giới người lớn, với những lời dối trá,
những bộ mặt giả tạo của họ.
Zazie trong tàu điện ngầm lẽ ra có thể được viết như một bi kịch:
Queneau kể lại câu chuyện của một bé gái khoảng 10 – 13 tuổi được mẹ gửi
cho người cậu (có thể là đồng tính luyến ái) để đi với người tình. Còn bản
thân cô bé cũng từng là con mồi nhục dục của chính cha mình, rồi người yêu
của mẹ mình… Nhưng bằng nghệ thuật và tài năng của Queneau, qua thứ
tiếng Pháp tân hiện đại, loại ngôn ngữ đường phố ấy, đã biến hóa câu chuyện
bi đát buồn thảm này thành một chuyện khôi hài lấp lánh ánh sáng vui tươi.
Ông đã không ngần ngại vượt qua những điều cấm cản của xã hội Pháp
vào giai đoạn ấy: xuyên suốt tác phẩm, bằng một giọng văn hài hước, tác giả
đã khéo léo đề cập đến những vấn đề động chạm đến tình dục dưới những
bộ mặt khác nhau. “Đồng tình luyến ái là gì?”, Zazie chất vấn cậu Gabriel,
ông cậu mà người vợ là chị Marceline dịu dàng, kín đáo bỗng trở thành anh
chàng Marcel khi câu chuyện kết thúc! Một mối "bòng bong" vui nhộn làm
chối tai, chướng mắt những cơ cấu thể chế và nhà thờ vào giai đoạn mà đồng
tính luyến ái bị coi như một tội ác và bị luật pháp trừng phạt như một tội ác.
Queneau, qua Zazie trong tàu điện ngầm, đã cho chúng ta thấy bộ mặt thật
của một xã hội người lớn hết sức dung tục với những bộ máy han gỉ, với
những lời lẽ không bàn cãi được và sự hèn hạ hiển nhiên. Và một xã hội mà
ta ngầm hiểu là phải thay đổi ấy.
Đôi dòng về tác giả Raymond Queneau:
Raymond Queneau (1903 -1976) là một nhà toán học, nhà văn và nhà thơ.
Ông là tác giả của 14 cuốn tiểu thuyết, 1400 bài thơ, và lời thoại của hai bộ
phim truyện La Mort en ce jardin (tạm dịch là Cái chết trong khu vườn, Luis
Buñuel) và Monsieur Ripois (tạm dịch là Ông Ripois, René Clément). Ông
cũng viết lời cho một số bài hát rất nổi tiếng của nhóm Anh Em Nhà Jacques
và nữ ca sĩ Juliette Gréco như ca khúc “Ơi cô bé, nếu em hình dung, ơi cô
bé…” (đã được Gabriel sử dụng để đối thoại với Zazie).
Ông giữ một vị trí chủ chốt trong nền văn học Pháp như Giám đốc Thư
viện La Pléiade, một tủ sách quý giá của nhà xuất bản Gallimard, và thành
