Không linh hoạt là một căn bệnh có tính hủy diệt.
Có thể không ví dụ nào tốt hơn về sự thảm khốc của căn bệnh này bằng
thái độ của một con người tài giỏi đã từng thực sự làm thay đổi văn hóa Mỹ
- Henry Ford.
Ford không trở thành người giàu nhất nước Mỹ nhờ phát minh ra xe hơi
hay sản xuất hàng loạt, mặc dù ông giành cả cuộc đời mình để sản xuất xe
hơi và không ngừng cải tiến sản phẩm. Điều làm Henry Ford trở thành
thiên tài là sự nhạy cảm mang tính bản năng của ông đối với marketing
rộng rãi. Ở thời điểm đó, hơn bất kỳ ai, ông nhận thấy rằng nếu ông có thể
giảm chi phí sản xuất xuống, xe hơi của ông có thể được chuyển đổi từ một
thứ đồ chơi của những người giàu có thành phương tiện vận tải đại chúng.
Để làm được việc đó, ông chấp nhận hai rủi ro. Trước hết, ông tiếp tục
giảm lợi nhuận trên mỗi chiếc xe hơi nhằm tăng doanh số bán hàng. Thứ
hai, khi mức lương bình quân của một nhân viên lắp ráp xe hơi là dưới
$2,50 một ngày, năm 1914, ông tuyên bố rằng ông sẽ trả cho công nhân của
mình một mức lương mà họ chưa bao giờ từng có: $5 một ngày.
Thuật ngữ kinh doanh hiện nay đưa ra khái niệm “pro-sumer”, chỉ những
người vừa sản xuất vừa tiêu thụ sản phẩm hay dịch vụ nào đó. Ford đã thấy
trước khái niệm này trước đó cả gần một thế kỷ. Bằng việc trả $5 một ngày,
chỉ một sớm một chiều, Ford đã làm tăng thị phần bằng việc chi trả cho
nhân viên đủ tiền để họ có thể mua sản phẩm mà họ đang sản xuất; và quan
trọng hơn, ông đã mua được sự trung thành của lực lượng nhân công vốn
trước đây khét tiếng là không ổn định. Quan niệm phổ biến trong ngành sản
xuất ô tô vào thời điểm đó cho rằng tỉ lệ nhân viên nghỉ việc cao là điều
không thể tránh khỏi. Ford đã chứng minh được rằng quan niệm đó hoàn
toàn sai.
Tuy nhiên chỉ vài năm sau, con người tài ba với một tầm nhìn rộng này
đã quá cứng nhắc đến mức ông gần như hủy hoại cả công ty.
Ông đưa ra lời tuyên bố về xe hơi Model T như sau: “Nó có thể có bất kỳ
màu sắc nào cũng được, miễn là… màu đen”. Suốt một thời gian dài, điều
đó không có ảnh hưởng gì xấu. Nhưng sau đó, mọi người bắt đầu chán
