Tân cảm nghe cơn uất giận lại trào lên cổ, chàng dằn lòng ra khỏi phòng
và đi qua sân với những bước chân cứng nhắc. Chàng ra đường. Mưa rơi
từng đường thẳng, đều đặn và buồn bã: ẩm ướt dồn chứa trong các bức
tường gạch cao, dọc hai bên con đường hẹp, tiết ra một cái lạnh buốt người.
Những dòng rãnh cạn, đầy rác rưởi dơ bẩn và một thứ nước bầy nhầy, đen
kịt, hôi tanh, loang ra trên con đường sỏi, làm bẩn đôi giày vàng bóng
nhoáng của chàng thanh niên.
Chàng buông tiếng thở dài chán ngán. Chàng nhớ tuần trước đây, chàng
đến gặp ông Tỉnh trưởng và xin phép thành lập hội bảo vệ vệ sinh đường
phố. Ông ta đã khen ngợi tinh thần công dân tiến bộ của chàng, nhưng
không hứa hẹn gì cả.
Nét nhìn u mặc của Tân chiếu ngang qua màn mưa lạnh. Với những
người lãnh đạo như thế, làm sao thành phố nầy, quê hương của chàng có
thể tiến bộ được? Chàng không có sức chống lại các nhà cầm quyền –
chàng và tất cả mọi người khác.
Mưa rơi trên chiếc mũ xinh đẹp của Tân và chảy xuống quanh vành.
Không mấy chốc, chiếc mũ mềm đi vì ướt và vành mũ trễ xuống mắt
chàng. Chàng bắt đầu cảm thấy quần áo ướt chạm vào da thịt. Chàng cứ
tiếp tục đi...
Làm sao sáu tháng trước đây chàng có thể đứng trên chiếc bệ rộng một
trường Đại học Mỹ để lãnh bằng cấp? Người ta cũng đã trao tặng chàng
giải thưởng về tập tiểu luận so sánh hai nền triết học Đông và Tây. Các vị
giáo sư tuyên bố, đó là một công trình nghiên cứu xuất sắc; chàng đã thỏa
mãn và kiêu hãnh làm sao! Người ta xem chàng như một trong những sinh
viên tốt nghiệp xuất sắc nhất của trường. Lời khen còn có giá trị hơn, vì tác
phẩm viết bằng ngoại ngữ. Nhưng thi đỗ xong, chàng chỉ có một nguyện
vọng: trở về quê hương và hiến dâng tất cả kiến thức vào việc khuếch
trương xứ sở. Chàng đã trở về, lòng tràn đầy tin tưởng, sung sướng gặp lại
gia đình và đinh ninh mọi người sẽ hãnh diện về mình.
Nhưng lúc bấy giờ họ bổ vào chàng như một đàn chim quạ. Ngay buổi
chiều đầu tiên, thân phụ chàng bảo chàng phải đòi tiền lương bao nhiêu nếu
