dạy trường Nhà nước.
Tân đã do dự đáp:
– Trước tiên, con sẽ tìm xem con có thể giúp được gì cho đất nước. Nếu
dạy học xem ra là tốt hơn cả thì...
Cha chàng chăm chăm nhìn chàng, hai má phính vàng của ông trễ xuống
và kêu lên:
– Mày chỉ nghĩ đến mày mà thôi? Tao sắp nghỉ để dưỡng già, thời thế
ngày càng khó khăn, buôn bán chật vật, không đủ trả các chi phí. Còn phải
lo cho em mày nữa. Chú mày thì nay ốm mai đau, không làm gì được. Và
rồi còn có mấy người bà con đã giúp tiền cho mày ăn học, đang chờ mày
đền đáp, ít ra bằng lúa gạo. Hơn nữa, còn con vợ tương lai của mày hiện ở
trong nhà. Trong những năm mày đi vắng, nó đã mất cả cha lẫn mẹ; mẹ
mày cần một người giúp việc, nhưng không cần phải thuê đầy tớ, khi trong
nhà có con dâu. Tất cả những người ấy lệ thuộc vào mày. Bây giờ mày là
con trưởng, mày phải lo cũng như tao đã là con trưởng trước mày. Ngày
nay tao đã mệt lắm rồi.
Tân cảm thấy lúng túng thực sự. Có thể nói, chàng đã quên bẵng rằng
những điều ấy có thật. Chàng xa quê hương lâu ngày quá! – tám năm rồi
còn gì! Chàng nhớ đến đứa con gái lôi thôi, vẻ mặt khờ dại, quanh quẩn
trong nhà. Thoạt tiên, chàng cho là một con sen giúp việc. Chao ôi! Vợ
chàng mà như thế ư? Nghĩ đến điều đó, chàng bừng bừng tức giận, chàng
cảm thấy buồn nôn và tim đánh dồn dập. Không, không bao giờ, chàng giận
cha chàng về việc nầy. Nhưng rồi cũng không đi đến đâu. Tất cả anh em, bà
con, đều nhất quyết bắt chàng phục tòng ý muốn của họ. Họ đàn áp sức
kháng cự của chàng bằng phương pháp độc nhất: sự bất đồng nặng nề.
Người ta bóp nghẹt chàng. Và tệ nhất là chàng khiếp sợ khi cảm nghe mình
ngã quị dưới áp lực bình lặng và không lay chuyển của quan niệm gia đình.
Chàng không còn tự tin như trước kia. Cái lý tưởng mà chàng cảm nghe
sống động trong người khi bước xuống cầu tàu, bây giờ đã thay đổi cường
độ. Các lý thuyết đẹp đẽ đều mờ tan, và bây giờ xem ra khó mà đáng cho
chàng tranh đấu. Chàng có thể làm được gì giữa bao nhiêu người khác
