Nói đến thể loại truyện rất ngắn trong tiếng Anh có rất nhiều tên gọi,
trước tiên là Minute Long Story, nghĩa là truyện 1 phút, Postcard Fiction:
truyện bưu thiếp, Skinny Fiction: truyện gầy, hay Pocket-Size Story: truyện
bỏ túi hoặc Palm Size Story: truyện có kích thước bằng lòng bàn tay... Còn
tiếng Việt có hai cách gọi, hoặc truyện thật ngắn hoặc truyện cực ngắn.
Riêng văn chương Trung Hoa thì gọi là "cực đoản thiên", rất sát với cách
gọi của Việt Nam là truyện cực ngắn.
Dù Tây hay Tàu gì thì cũng dùng để chỉ độ dài của loại truyện này là
phải thật ngắn, ngắn đến chỗ không thể ngắn được nữa. Càng ngắn càng cô
đọng thì càng hay.
Có người thắc mắc, vậy có tiêu chí nào dành để đếm số chữ trong một
truyện loại này để xem anh nào ngắn đúng bài bản hay không? Xin thưa
không ai đưa ra định mức cho cách đo đếm này. Nhà phê bình văn học chưa
có những thích thú đúng mức để viết những bài dài phân tích cặn kẽ thể
loại này hầu đưa ra một chuẩn mực nào đó dùng để đánh giá mức độ thành
công của một tác phẩm thật ngắn hay cực ngắn.
Người cổ động và gây nhiều chú ý về thể loại truyện thật ngắn trong
cộng đồng văn chương Việt Nam có lẽ là Võ Phiến. Tác phẩm “Truyện thật
ngắn” gồm 12 truyện của ông xuất bản năm 1991 cho thấy khả năng gợi
cảm của những câu chuyện được cô đọng lại có sức hấp dẫn như thế nào
qua văn phong đặc biệt của Võ Phiến.
Theo nghiên cứu văn học Tạ Quốc Tuấn thì “truyện thật ngắn là một câu
chuyện nho nhỏ, hoặc một khía cạnh, một tình cảm, một ảo tưởng, một
đoạn đối thọai của một người đều có thể làm thành đề tài của truyện cực
ngắn...Truyện cực ngắn dồi dào triết lý tính. Một truyện cực ngắn có khái
quát lực đối với sinh hoạt hiện thực và xuyên thấu lực đối với bản chất sinh
hoạt là đã thông qua sự thực hiện lập ý”.
Còn Võ Phiến thì cho rằng “Do hoàn cảnh mới,tâm lý mới. Cách đọc
ngày nay khác với cách đọc ngày xưa. Cách thưởng ngoạn ngày nay khác
