cạnh”, và “không”. Không thể phủ nhận rằng tỷ lệ lao động ở các nước giàu
làm việc trong các nhà máy thấp hơn nhiều so với trước đây. Đã có một thời
kỳ vào cuối XIX và đầu thế kỷ thứ XX khi mà ở một số nước (đặc biệt là
Anh và Bỉ) khoảng 40% số người lao động tham gia vào ngành sản xuất.
Hiện nay, tỷ lệ này là cao nhất là 25%, và ở một số nước (đặc biệt là Mỹ,
Canada, và Anh) chỉ còn 15%.
Với ít người (xét về tỷ lệ) làm việc trong các nhà máy như vậy, bản chất của
xã hội đã thay đổi. Chúng ta được hình thành một phần bởi những kinh
nghiệm làm việc của chúng ta (một điểm mà hầu hết các nhà kinh tế học
không nhận ra), do đó, vấn đề chúng ta làm việc ở đâu và làm như thế nào
ảnh hưởng đến vấn đề chúng ta là ai. So với công nhân nhà máy, các nhân
viên văn phòng và nhân viên bán hàng làm công việc thủ công ít hơn nhiều,
và không phải làm việc với các băng truyền và các máy móc khác, có quyền
kiểm soát quá trình lao động của mình nhiều hơn. Công nhân nhà máy hợp
tác chặt chẽ hơn với các đồng nghiệp của mình cả trong công việc lẫn ngoài
công việc, đặc biệt là thông qua các hoạt động công đoàn. Ngược lại, những
người làm việc trong cửa hàng và các văn phòng có xu hướng làm việc cá
nhân và không được tổ chức thành công đoàn. Nhân viên bán hàng và một
số nhân viên văn phòng tương tác trực tiếp với khách hàng, trong khi các
công nhân nhà máy không bao giờ nhìn thấykhách hàng của họ. Tôi chưa
đủ kiến thức chuyên môn của một nhà xã hội học hoặc một nhà tâm lý học
để nói bất cứ điều gì sâu sắc về vấn đề này, nhưng tất cả điều này có nghĩa
mà mọi người ở các nước giàu ngày nay không chỉ làm việc khác nhau nhau
mà còn khác so với ông bà và cha mẹ họ. Bằng cách này, các nước giàu
hiện nay đã trở thành xã hội hậu công nghiệp xét theo khía cạnh xã hội.
Tuy nhiên, họ đã không trở thành xã hội hậu công nghiệp xét theo khía cạnh
kinh tế. Sản xuất vẫn còn đóng vai trò hàng đầu trong nền kinh tế của họ.
Để thấy rõ điều này, trước tiên chúng ta cẩn phải hiểu lý do tại sao xu
hướng giảm công nghiệp hóa xảy ra tại các nước giàu.
