"Nó bắt đầu từ khi nào, anh hỏi vậy, cái nghề này của chúng ta, nó
đã xuất hiện ra sao, ở đâu, khi nào? Chắc tôi sẽ nói nó bắt đầu vào cái thòi
diễn ra thứ gọi là Nội Chiến. Mặc dù cuốn nội quy của chúng ta thì bảo
nghề này được thành lập sớm hơn. Sự thật là chúng ta không làm được gì
mấy cho mãi tới khi nhiếp ảnh ra đời. Thế rồi phim ảnh vào đầu thế kỷ hai
mươi. Radio. Truyền hình. Mọi thứ đều trở nên hàng loạt."
Montag ngồi trên giường, không nhúc nhích.
"Và bởi chúng được làm hàng loạt, chúng trở nên đơn giản hơn,"
Beatty nói. "Đã có thời, sách hấp dẫn được dăm ba người, đây, đó, mọi nơi.
Họ có đất để mà khác nhau. Thế giới còn lắm chỗ. Nhưng rồi thế giới đâm
ra đầy mắt đầy cùi chỏ đầy mồm. Dân số tăng gấp đôi, gấp ba, gấp bốn.
Phim và radio, tạp chí, sách, tất thảy bị cào bằng thành một thứ chuẩn
giống như là bánh pút đinh bột nhão, anh hiểu ý tôi không?"
“Chắc hiểu."
Beatty nhìn hình khói ông ta vừa thả vào không khí. "Hình dung đi.
Người đàn ông thế kỷ mười chín cùng với con ngựa, lũ chó, chiếc xe,
chuyển động chậm của anh ta. Rồi, sang thế kỷ hai mươi, tăng tốc máy
quay lên. Sách đâm ra ngắn hơn. Cô đặc. Tập san thời sự. Báo khổ nhỏ
đăng toàn tin vắn. Mọi thứ quy gọn lại thành một trò hài, một cái kết nhanh
gọn."
"Kết nhanh gọn." Mildred gật đầu. "Các tác phẩm kinh điển bị cắt
xén cho vừa với các chương trình phát thanh mười lăm phút, rồi lại cắt cho
khớp với các mục điểm sách hai phút, cuối cùng thì co kéo lại còn một mục
tóm tắt từ điển dài mười đến mười hai dòng. Tôi nói quá lên, dĩ nhiên. Từ
điển là dùng để tham khảo. Nhưng có nhiều người mà kiến thức duy nhất
về Hamlet (nhất định anh biết nhan đề này, Montag; có lẽ cô mới chỉ nghe
phong thanh cái nhan đề ấy, bà Montag), kiến thức duy nhất, như tôi nói,
của họ về Hamlet là một mục tóm lược dài một trang trong một cuốn sách
khẳng định rằng: giờ rốt cuộc bạn có thể đọc tất cả tác phẩm kinh điển rồi;
