Những lúc như vậy, tôi lại cố tạo ra một chút áp lực hay ép
cô ấy theo cách nào đó. Tôi đóng vai một người cha và nói:
“Xem này, con có biết những hy sinh của cha mẹ dành cho con
không – những điều cha mẹ đã làm cho con, những lợi ích bản
thân mà cha mẹ đã hy sinh để giúp đỡ con? Con hãy coi việc
này giống như vậy! Bây giờ hãy đeo kính vào!”. Đôi khi, sự
tác động đó còn khiến cho sự chống đối mạnh thêm. Tôi lại
đóng vai một ông chủ, cố tạo áp lực về kinh tế: “Bản tổng kết
của cô thế nào rồi?”, và áp lực về xã hội: “Cô không muốn làm
một thành viên trong đội này à?”. Tôi sẽ tác động vào lòng kiêu
hãnh của cô ấy: “Ồ, nhưng cặp kính này trông rất hợp với cô!
Nhìn này mọi người. Cặp kính này làm tôn lên những nét đẹp
của cô ấy đúng không?”.
Tôi tác động vào động cơ, thái độ, tính kiêu hãnh và cả
những áp lực kinh tế - xã hội. Tôi đe dọa. Tôi khiến cô ấy cảm
thấy có lỗi. Tôi khuyên cô ấy hãy suy nghĩ tích cực, hãy cố
gắng lên. Nhưng không có biện pháp nào hiệu quả. Tại sao
vậy? Bởi vì tất cả các biện pháp đều xuất phát từ phía tôi,
không phải từ cô ấy (theo cách nhìn nhận riêng của cô ấy).
Điều này cho ta thấy tầm quan trọng của việc tìm hiểu
người khác trước khi tác động đến họ, giống như chẩn đoán
trước khi kê đơn thuốc. Nếu không hiểu người khác, bạn sẽ
giống như đang nói với “đầu gối”. Không ai nghe theo bạn. Nỗ
lực mà bạn bỏ ra có thể làm thỏa mãn cái tôi của bạn trong một
lúc, nhưng không hề có tác dụng.
Chúng ta lại nhìn thế giới bằng cặp kính của riêng mình
– cặp kính xuất phát từ hoàn cảnh và những kinh nghiệm
sống riêng của mỗi người. Cặp kính chính là hệ giá trị của
chúng ta, những kỳ vọng, những giả định bên trong chúng ta
về thế giới như thế nào và nên thế nào. Chỉ cần nghĩ về thử
nghiệm với hình vẽ người da đỏ (hay người Eskimo) ở phần
đầu chương này.
THÓI QUEN THỨ NĂM: HIỂU NGƯỜI TRƯỚC, HIỂU MÌNH SAU • 2 9 9
