Chu Hi chú: Tâm do vật mới thấy, thế là Sinh ư vật, Tâm vì trục vật mà
chết, thế là Tử ư vật. Tâm tiếp được vật là nhờ Cửu Khiếu, nhất là nhờ Mắt.
(Vô Tích Hoàng Nguyên Bính, Âm Phù Kinh Chân Thuyên).
15.
Thiên chi vô ân, nhi đại ân sinh. Tấn lôi, liệt phong, mạc bất xuẩn
nhiên. Chí lạc tính dư, chí tĩnh tính khiêm.
天 之 無 恩 而 大 恩 生. 迅 雷
列 風 萬 不 蠢 然. 至 樂 性 噢, 至 靜 性 兼.
Trời đối với vạn vật, tưởng là Vô Ân, nhưng thực ra đã sinh ra vạn vật
thực là Đại Ân vậy. Nhờ phong vũ, lôi đình nên vạn vật tự nhiên sinh xuất.
Thế là Chí lạc, thế là Chí Tĩnh. Tất cả đều vô tâm, tự nhiên.
16.
Thiên chi chí tư, dụng chi chí công. Cầm chi chế tại khí.
天 之 至 私,
用 之 至 公. 禽 之 制 在 氣.
Thiên đạo thời vô tượng, vô hình, coi muôn loài là một; cho nên chí tư.
Bốn mùa vần xoay, làm cho vận vật nảy sinh, cho nên chí công.
Chỉ dùng một khí mà cầm giữ, kiềm chế muôn vật. Làm cho vạn vật từ
Nhất Bản tán vạn thù, rồi lại từ Vạn thù qui nhất Bản. Nên thực ra không có
gì là Công, không có gì là Tư. Chỉ có một khí tuần hoàn mà thôi.
17.
Sinh giả, tử chi căn. Tử giả, sinh chi căn. Ân sinh ư hại, hại sinh ư ân.
生 者 死 之 根. 死 者 生 之 根. 恩 生 於 害, 害 生 於 恩.
Thiên đạo sinh vật, một khí thượng hạ. Thượng là Dương, hạ là Âm.
Dương là Sinh là Ân, Âm là Tử, là Hại. Đã có sinh, thời có Tử; đã có tử, ắt
có sinh. Cái nọ là gốc sinh cái kia. Có Ân thời có Hại, có Hại thời có Ân.
Nếu con người biết tìm cái sống trong cái chết, thì sẽ được trường sinh bất
tử; nếu biết tìm cái Ân trong cái hại, thì sẽ được cái Ân và sẽ Vô Hại. Ra
khỏi cái này mà vào cái kia, phải cho cẩn thận. (Lưu Nhất Minh).
18.
Ngu nhân dĩ Thiên Địa văn lý thánh. Ngã dĩ thời vật văn lý triết.
愚
人 以 時 文 理 聖. 我 以 時 物 文 理 哲.
