chọn giữa hai việc: vất vả làm việc để xây dựng một lĩnh vực kinh doanh
cốt lõi hoặc chỉ đơn giản là hoàn tất một cuộc thâu tóm đầy hứa hẹn và tung
hô về tiềm năng của nó trên các kênh truyền hình tài chính, rất nhiều nhà
lãnh đạo lựa chọn phương án sau. Khi nhìn lại quãng thời gian của mình tại
IBM, tôi không còn nghi ngờ rằng phần lớn thành công của chúng tôi là
nhờ tất cả các thương vụ mà chúng ta đã không thực hiện. Danh sách các
công ty được cho là các ứng viên cho chiến dịch thâu tóm bao gồm: MCI,
Nortel, Compaq, SGI và Novell và nhiều công ty điện thoại khác. Các ngân
hàng đầu tư luôn sẵn sàng tìm hiểu về IBM để có thể thuyết phục công ty
thực hiện các thương vụ mà có thể giúp họ bước lên con đường màu vàng
dẫn tới thành phố Oz tuyệt vời. Nhưng tất cả các thương vụ này đều không
được thực hiện.
Có rất nhiều câu chuyện về ngân hàng đầu tư, nhưng có lẽ câu chuyện ấn
tượng nhất đối với tôi là về đề xuất của một ngân hàng khuyên IBM thâu
tóm Công ty Máy tính Compaq. Kết quả của giao dịch đó được đưa vào
phần đầu trong cuốn sách của IBM hiện nay thể hiện rằng giá cổ phiếu của
IBM tăng liên tục sau giao dịch. Ngạc nhiên trước kết quả đáng kinh ngạc
của giao dịch, tôi đã tìm kiếm bản phụ lục và phát hiện ra rằng lợi nhuận
trong năm năm sau đó của IBM (khoảng 50 tỷ đô-la sau thuế) đã bị cuốn
trôi bởi giao dịch này và chúng tôi sẽ chỉ ra những khoản lỗ khổng lồ trong
suốt thời kỳ đó. Khi tôi yêu cầu giám đốc tài chính của mình hỏi ngân hàng
đó xem làm thế nào mà các nhà đầu tư lại có thể xem đây là thương vụ tích
cực, câu trả lời tôi nhận được là: “Ồ, tất cả các nhà đầu tư sẽ xem đây là
thương vụ đúng đắn. Không thành vấn đề.” Giá như thứ thuốc thần tiên mà
các ngân hàng đầu tư bán cho khách hàng hiệu nghiệm thì các giám đốc
điều hành sẽ không bao giờ phải lo lắng hay thậm chí làm việc!
Tuy nhiên, quay trở lại hiện thực, đã có nhiều nghiên cứu được tiến hành
trong 20 năm qua chỉ ra rằng việc thâu tóm có nhiều khả năng thất bại.
Điều đó không có nghĩa là việc thâu tóm không nên có chỗ trong chiến
lược của công ty. IBM đã thực hiện 90 cuộc thâu tóm trong nhiệm kỳ của
