IV. Atharva-veda, Tri thức về các thần chú,
Mỗi kinh đó chia ra làm bốn phần:
1. Mantra tức thánh ca,
2. Brahmana (Phạn Chí) gồm những bài cầu nguyện, thần chú, các nghi lễ cho
các tu sĩ dùng,
3. Aranyaka gồm các bài để các nhà tu hành khổ hạnh dùng,
4. Upanishad gồm các bài thuyết pháp, giải thích cho các triết gia dùng
Chỉ có mỗi Veda có tính cách văn học hơn tôn giáo, triết học hoặc phương thuật.
Rig-Veda là một thứ tuyển tập gồm một ngàn hai mươi tám (1028) thánh ca tán
tụng các vật mà người Ấn-Aryen thờ phụng, như mặt trăng, mặt trời, vòm trời,
tinh tú, gió mưa, đất, rạng đông, vân vân…
Hầu hết là những bài cầu nguyện
có một mục đích rõ rệt, chẳng những cầu nguyện cho đàn bò sinh sôi nẩy nở,
cho trúng mùa, sống lâu. Chỉ có một số ít bài có giá trị văn chương, lời đẹp hoặc
hùng hồn như trong bài thánh thi (psaume) của Ki tô giáo. Vài bài có hồn thơ tự
nhiên, bình dị làm cho ta nghĩ tới tình cảm ngây thơ, ngạc nhiên của một em bé.
Trong một thánh ca, tác giả ngạc nhiên tại sao một con bò cái nâu mà sữa lại
trắng, trong một bài khác, tác giả tự hỏi tại sao mặt trời khi hạ xuống chân trời
không rớt độp xuống mặt đất… Đây là một bài điếu, giọng giống bài
Thanatopsis khóc một người chết trên chiến trường:
Tôi lấy cây cung mà anh ấy (người chết) còn nắm
Để chúng tôi được lây sức mạnh và vinh dự của anh.
Anh nằm đó, chúng tôi đứng đây, cùng là dòng giống anh dũng,
Chúng tôi đã thắng mọi tấn công của quân thù.
Anh nằm sâu vào lòng đất, đất là mẹ chúng ta,
