* Thiền và Tịnh lý vốn không hai. Nếu luận về Sự Tu thì tướng trạng
[của hai pháp này] khác xa nhau. Thiền nếu chẳng triệt ngộ, triệt chứng sẽ
chẳng thể siêu xuất sanh tử. Vì thế, tổ Quy Sơn nói: “Do chánh nhân đốn
ngộ sẽ dần dần thoát trần. Nếu đời đời bất thoái sẽ quyết định có lúc thành
Phật”. Ngài còn nói: “Sơ tâm do duyên đốn ngộ tự tánh, nhưng vẫn chưa
thể diệt sạch ngay tức khắc tập khí trong bao kiếp từ vô thỉ. Vì thế phải dạy
họ trừ sạch nghiệp thức hiện đang lưu chuyển”.
Ngài Hoằng Biện nói: “Đốn ngộ tự tánh thì [sở ngộ] giống hệt chư
Phật, nhưng chưa thể trừ sạch ngay được vô thỉ tập khí, nên phải tốn công
đối trị mới hòng thuận tánh khởi dụng. Như người ăn cơm, chẳng thể ăn một
miếng liền no ngay được!” Ngài Trường Sa Sầm nói: “Thiện tri thức trong
thiên hạ chưa chứng được quả Niết Bàn là vì công đức chẳng bằng chư
thánh vậy!”Vì thế, Ngũ Tổ Giới sanh làm Tô Đông Pha, Thảo Đường Thanh
thân sau làm Lỗ Công. Cổ kim tông sư triệt ngộ nhưng chưa triệt chứng
phần nhiều đều như vậy. Ấy là do chỉ cậy vào tự lực, chẳng cầu Phật gia bị,
hễ Hoặc nghiệp còn mảy may chưa tận sẽ nhất định chẳng thể thoát khỏi
sanh tử được!
Về phần Tịnh Độ, hễ đầy đủ ba thứ Tín - Hạnh - Nguyện liền có thể đới
nghiệp vãng sanh. Một khi đã vãng sanh sẽ vĩnh viễn thoát khỏi sanh tử. Bậc
ngộ chứng sẽ mau đạt tới bậc Bổ Xứ, người chưa ngộ cũng sẽ chứng địa vị
A Bệ Bạt Trí. Bởi thế, Hoa Tạng hải chúng đều nguyện vãng sanh; những
bậc tri thức trong Tông, trong Giáo cùng sanh Tịnh Độ. Rõ ràng là do cậy
vào Phật lực kiêm thêm cái tâm khẩn thiết nên được cảm ứng đạo giao; do
vậy, chóng thành Chánh Giác.
Xét tình thế hiện tại, đừng quan tâm tới các Thiền lục nữa, cứ chuyên tu
Tịnh nghiệp, dùng cái tâm chẳng nhiễm mảy trần để chuyên trì thánh hiệu
vạn đức hồng danh. Niệm ra tiếng hoặc niệm thầm, chẳng tạp, chẳng gián
đoạn sao cho niệm khởi từ tâm, tiếng thấu vào tai, từng chữ phân minh, từng
câu chẳng loạn. Lâu ngày chầy tháng, tự thành một phiến, tự chứng Niệm
Phật tam muội, tự biết Tây phương tông phong. Đấy là dùng công phu “phản
văn tự tánh” (xoay trở lại nghe nơi tự tánh) của Quán Âm để tu tịnh nghiệp
“nhiếp trọn sáu căn, tịnh niệm tiếp nối” của Thế Chí, tuy là Tịnh nhưng
chính là Thiền, còn gì hay khéo hơn!
* Người tu Thiền Định (chỉ tứ thiền, bát định) và người tham Thiền chỉ
cậy vào tự lực, chẳng cầu Phật gia bị. Vì thế lúc công phu đắc lực, chân
vọng chống cự nhau, thường có các thứ cảnh giới huyễn hoặc xuất hiện,
huyễn hoặc biến mất! Ví như lúc trời mưa dầm sắp tạnh, mây dầy bị xé toạc,
chợt thấy ánh mặt trời chỉ trong khoảng khắc, biến hóa bất trắc. Nếu chẳng
