đại căn. Tuyệt đối chớ nên bắt chước theo thứ tri kiến như thế. Bắt chước
theo đó, chỉ e trải kiếp số như vi trần vẫn chẳng mong gì được liễu sanh
thoát tử cả!
* “Quyền” nghĩa là Như Lai tùy thuận theo căn cơ của chúng sanh mà
đặt bày phương tiện. “Thật” nghĩa là nói đến những nghĩa lý do chính tự tâm
đức Phật chứng được. “Đốn” là chẳng cần đến thứ tự, nhanh thẳng, mau lẹ,
nhất siêu trực nhập. “Tiệm” nghĩa là tấn tu dần dần theo thứ tự, chứng nhập
dần dần, phải trải nhiều kiếp, nhiều đời mới đích thân chứng được Thật
Tướng.
Người tham Thiền cho rằng pháp Tham Thiền là pháp “chỉ thẳng tâm
người, thấy tánh thành Phật”. Cố nhiên, pháp này thật sự là pháp Ðốn,
nhưng họ chẳng biết rằng: Tham Thiền dù đại triệt đại ngộ, minh tâm kiến
tánh thì cũng mới chỉ thấy được đức Phật lý tánh sẵn có ở ngay trong tâm
này! Nếu là căn tánh đại Bồ Tát thì vừa ngộ liền chứng, tự có thể mãi mãi
thoát khỏi luân hồi, vượt xa tam giới. Từ đấy, dùng thượng cầu hạ hóa làm
nền tảng để trang nghiêm phước và trí.
Xét ra, trong trăm ngàn người đại triệt đại ngộ chỉ được một hai vị thuộc
vào căn tánh này. Còn như những kẻ căn khí hơi kém hơn, dù có thể diệu
ngộ nhưng chưa thể đoạn trừ Kiến Tư Hoặc thì vẫn phải thuộc trong tam
giới, thọ sanh thọ tử. Đã phải thọ sanh tử thì từ ngộ thành mê là nhiều, từ
ngộ trở thành ngộ lại ít. Như vậy, tuy pháp này thực sự là viên đốn, nhưng
nếu chẳng phải đúng người thì cũng chẳng thật sự được lợi ích thật nhanh
chóng, nên nó cũng trở thành pháp Quyền Tiệm mà thôi. Vì sao vậy? Do cậy
vào Tự Lực; nếu Tự Lực mười phần đầy đủ thì họa may sẽ được như thế;
còn như chỉ hơi thiếu chút phần, sẽ chỉ ngộ được lý tánh nơi cửa miệng,
chẳng thể đích thân chứng được lý tánh. Hiện thời, bậc đại triệt đại ngộ còn
khó có được mấy người, huống là người chứng được điều mình đã ngộ!
Một pháp Niệm Phật thông trên suốt dưới, vừa là Quyền vừa là Thật,
vừa Tiệm vừa Đốn, chẳng thể dùng giáo lý tầm thường phán định được.
Trên đến bậc Đẳng Giác Bồ Tát, dưới đến chủng tánh A Tỳ đều cùng nên tu
tập (do đấy nói là “thông trên suốt dưới”). Như Lai vì chúng sanh thuyết
pháp chỉ nhằm làm cho chúng sanh liễu sanh thoát tử. Trong các pháp môn
khác, bậc thượng căn có thể liễu sanh thoát tử ngay trong đời này, còn hạ
căn bao kiếp khó lòng liễu được! Chỉ mỗi mình pháp này, chẳng cần biết là
chủng tánh, căn cơ nào, cũng đều có thể vãng sanh Tây Phương ngay trong
đời này, hễ vãng sanh liền liễu sanh thoát tử. Pháp thẳng chóng như thế há
có thể gọi là Tiệm ư?
Chỉ do căn cơ [được hóa độ bởi pháp này] chẳng giống với căn cơ của
các pháp viên đốn thông thường nên pháp này tựa hồ là Tiệm, nhưng oai lực
