Ngài Trường Khánh ngồi rách bảy cái bồ đoàn rồi mới khai ngộ. Ngài
Dũng Tuyền phải nhọc nhằn hết bốn mươi năm. Ngài Tuyết Phong ba lượt
lên gặp ngài Đầu Tử, chín lần lên Động Sơn. Họ là bậc đại Tổ Sư đại triệt,
đại ngộ mà còn phải gian nan đến thế. Lũ ma con kia mới nghe qua ma
thuyết đều được khai ngộ ngay, vậy thì những vị Tổ Sư vừa nói trên đây có
xách giày cho chúng cũng không đáng sao?
* Những lời “chẳng chấp trước”... về Lý thì đúng, nhưng về Sự thì chẳng
phải là điều hạng phàm phu sát đất có thể làm nổi! Suốt ngày mặc áo, ăn
cơm, rồi vênh váo mình bất chấp đói lạnh, bảo kẻ suốt ngày bụng rỗng
tuếch, chẳng được chén nước, hạt cơm, đói lả gần chết rằng: “Tôi coi gan
rồng tủy phượng hệt như uế vật, nghĩ đến là muốn ói, huống hồ là nuốt
xuống!” Toàn là nói suông như nhau thôi!
Nay kẻ tham Thiền nếu chẳng hiểu giáo lý thì cái Không giải thoát đó
phần nhiều trở thành bệnh cho họ. Còn như không cảnh hiện tiền khi tịnh
tọa, lắng ý, thì bất quá là do [ý niệm] lặng trong, chế ngự được vọng nên
ngẫu nhiên huyễn cảnh phát hiện đó thôi! Nếu tưởng lầm đấy chính là dấu
hiệu chứng tỏ mình chứng đắc, bèn sanh lòng mừng rỡ lớn lao thì sẽ mất trí
thành cuồng, Phật cũng khó cứu được!
Nếu may mắn suy xét kỹ, chẳng chấp trước, buông bỏ huyễn vọng, chợt
quán thông các pháp môn thì đấy mới là: đi trong chốn gai góc đã lâu, chợt
đến chỗ khoảng khoát. Người đời mạt căn cơ hèn kém, tri thức hiếm hoi, nếu
chẳng nhờ vào Phật từ lực chuyên tu Tịnh nghiệp, chỉ cậy vào tự lực tham
cứu Thiền tông thì minh tâm kiến tánh, đoạn Hoặc chứng chân thành công
hiếm có mấy ai, còn hạng tưởng huyễn là chân, lấy mê làm ngộ, ma dựa phát
cuồng thật nhiều lắm! Vì thế, các vị Vĩnh Minh, Liên Trì v.v... quán sát căn
cơ đương thời, cực lực chủ trương pháp môn Tịnh Độ.
* Thiền tức là Chân Như Phật Tánh trong bổn tâm chúng ta, Tông môn
gọi là “bổn lai diện mục trước lúc cha mẹ sanh ra”. Tông môn chẳng nói
toạc ra, cốt sao người tham cứu tự hiểu lấy, nên mới nói như vậy. Chứ thật
ra nó là cái tâm thể thuần chân, không Năng, không Sở, vừa Tịch vừa Chiếu,
ly niệm linh tri (“ly niệm linh tri” là không có ý niệm suy nghĩ gì, nhưng
mọi cảnh hiện hữu đều hiểu rõ cả).
Tịnh Độ là Tín Nguyện Trì Danh cầu sanh Tây Phương, chứ chẳng
phải chỉ riêng “duy tâm Tịnh Độ, tự tánh Di Đà!” “Có Thiền” là cực lực
tham cứu đến mức niệm lặng, tình mất, thấy thấu tột “bổn lai diện mục
