Hiền của đạo Nho. Bỏ điều này, cầu lấy điều khác thì đều toàn là tìm tòi nơi
cái ngọn vậy!
* Với tình hình hiện tại, ngay khi con cái biết nói, nhận biết sự vật, trong
nhà hãy dạy con nhận biết mặt chữ trước. Mỗi tờ giấy chỉ viết một chữ, đừng
viết cả hai mặt. Hạn định mỗi ngày mấy chữ, mỗi ngày học thuộc mặt những
chữ đó xong lại bắt con nhận mặt toàn bộ các chữ đã học một hai lượt nữa.
Chưa hơn một năm, con sẽ biết được nhiều chữ. Sau này lúc con đọc sách,
phàm đọc qua chữ nào đều nhận biết được cả, chẳng đến nỗi có cái tệ miệng
chỉ đọc làu làu [nhưng vẫn không biết chữ].
Tùy theo năng lực của con, sai con làm những việc lặt vặt để tập tánh
siêng năng. Đừng cho con ăn uống, mặc quần áo quá sang trọng. Phàm
những khi con phí phạm ngũ cốc và làm hư hỏng vật gì, chẳng cần biết vật
ấy quý giá hay tầm thường thế nào, phải bảo cho con biết những vật ấy chế
tạo chẳng dễ, cũng như nói đến những nghĩa lý bị tổn phước, giảm thọ v.v...
Nếu con vẫn vậy, nhất định phải trách phạt, quyết chẳng bỏ qua. Có như thế,
con sẽ tự kiệm ước, trọn chẳng đến nỗi xa xỉ, phung phí.
Khi con đọc được sách, bảo con hãy đọc kỹ các sách Âm Chất Văn, Cảm
Ứng v.v... thuận theo từng mặt chữ mà giảng giải. Hễ hành vi hằng ngày của
con là tốt lành, bèn chỉ cho con thấy điều thiện trong hai sách ấy để khen
ngợi. Nếu hành vi nào không tốt, bèn lấy những điều bất thiện trong hai sách
ấy để quở trách. Như vàng đổ khuôn, như nước có đê ngăn, lẽ nào chẳng
thành vật dụng, vẫn cứ chảy lung tung như cũ ư? Con người có đúng là
người hay không là do từ nền tảng ấy. Chẳng giảng đến điều ấy, lại muốn trở
thành con người vẹn toàn thì họa chăng thiên tư phải hơn cả Mạnh Tử!
Đến tuổi đi học, đừng cho con vào học ngay những trường hiện thời
đang mở, hãy nên cho con học ở nhà vài năm trước đã. Mời một vị thầy học
vấn, đức hạnh đều tốt đẹp, tin sâu nhân quả để dạy con học Tứ Thư, Ngũ
Kinh. Đợi đến khi con học được mấy phần, văn tự lẫn đạo lý chẳng bị lầm
lạc bởi những tà thuyết, tục luận, mới cho con vào học những trường hiện
thời để mở rộng tầm mắt, biết suy xét việc, chẳng đến nỗi hành động trái
thời, không cách gì tiến lên được!
Làm được như thế, đứa con nào có thiên tư sẽ tự thành đạt, đứa không
thiên tư cũng thành người lương thiện. Thật sự ra, những điều lão tăng hay
nói chẳng ngoài những chuyện “riêng mình thiện, khiến người khác cũng
thiện, tự lợi, lợi người”!
* Dạy con cái phải bắt đầu từ căn bản. Cái căn bản vừa nói đó chính là
hiếu với cha mẹ, giúp đỡ mọi người, nhẫn nhục, chuyên gắng, dùng chính
thân mình dạy dỗ người khác, nêu gương đạo đức. Như vàng hay đồng đã
