được. Nguyên tử vốn có từ thời cổ. Nhưng từ khi chúng tôi được biết các
người khám phá ra "phân tử hoá học", "chất nguyên sinh" và những gì gì
nữa thì chúng tôi cụp đuôi lại. Bắt đầu rối loạn, cái chính là mê tín, chuyện
đơm đặt; chuyện đơm đặt của chúng tôi cũng nhiều bằng của các anh, có
khi còn hơn một chút, cuối cùng là tố giác lẫn nhau, ở chúng tôi cũng có
một cơ quan chuyên tiếp nhận "những tin tức" nhất định. Đây là truyền
thuyết mọi rợ từ thời trung cổ của chúng tôi, thời trung cổ của chúng tôi
chứ không phải các bà nhà buôn của các người, mà là của chúng tôi. Các
người có cái gì thì chúng tôi cũng có cái ấy, vì tình bạn tôi tiết lộ với cậu
một bí mật của chúng tôi, tuy điều đó bị cấm. Truyền thuyết ấy là về thiên
đàng. Trên trái đất các người có một nhà tư tưởng và triết học bác bỏ tất cả,
luật lệ, lương tâm, tín ngưỡng, cái chính là cuộc sống mai hậu. Ông ta chết,
ngờ rằng mình sẽ bước vào bóng tối và cái chết, thế mà trước mắt ông ta lại
là cuộc sống ở thế giới bên kia. Ông ta ngạc nhiên và phẫn nộ: "Điều đó
trái ngược với xác tín của ta". Ông ta bị xử tội về điều đó… nghĩa là, anh
bạn ạ, thứ lỗi cho tôi, tôi kể lại những gì tôi nghe được, đấy chỉ là chuyện
truyền tụng… Ông ta bị kết tội, cậu biết không, phải đi trong bóng tối một
triệu tỉ tỉ kilômét (chúng tôi bây giờ cũng tính khoảng cách bằng kilômét),
khi nào ông ta đi hết một triệu tỉ tỉ kilômét ấy thì cổng thiên đàng sẽ mở
cho ông ta và ông ta sẽ được tha thứ hết…
- Thế ở thế giới bên kia các ngươi còn có những sự giày vò nào khác, ngoài
những triệu tỉ tỉ? - Ivan ngắt lời, vẻ náo nức hơi lạ lùng.
- Sự giày vò nào à? A, thôi cậu đừng hỏi: trước kia thì đủ mọi loại còn bây
giờ thì những giày vò đạo đức nhiều hơn, "lương tâm cắn rứt" và những
chuyện vớ vẩn khác. Cái đó cùng là do các người, "làm dịu tập tục" mà.
Vậy thì ai có lợi, chỉ những kẻ vô lương tâm có lợi, vì sự cắn rứt lương tâm
có nghĩa lý gì với chúng, chúng có lương tâm đâu nữa. Những người tử tế
thì đau khổ, họ vẫn còn lương tâm và danh dự… Nào là những cải cách trên
miếng đất không được chuẩn bị trước, lại còn sao chép những định chế
