ghen về nàng mà tôi làm hại Mitia! Phải, nàng nghĩ thế đấy. Mà không đâu!
Ngày mai là cây thập tự, chứ không phải giá treo cổ. Không, tôi không tự
treo cổ đâu. Chú biết không, tôi không bao giờ có thể tự vẫn, Aliosa ạ! Vì
hèn hạ chăng? Tôi không phải là thằng nhát. Vì ham sống! Tại sao tôi biết
Xmerdiakov treo cổ? Phải, chính là nó đã nói với tôi…
- Thế anh tin chắc rằng có người nào ngồi đây à? - Aliosa hỏi.
- Trên chiếc đi văng kia, trong góc. Chú nên đuổi nó đi. Mà chú đã đuổi nó
đi rồi: chú đến là nó biến. Tôi yêu gương mặt chú, Aliosa ạ. Chú có biết tôi
yêu gương mặt chú như thế nào không? Mà nó tức là tôi, Aliosa ạ, chính
tôi. Tất cả những gì thấp kém, hèn hạ và đáng khinh của tôi! Phải, tôi là "kẻ
lãng mạn", nó nhận thấy điều đó… tuy đấy là sự vu khống. Nó đần kinh
khủng, nhưng nhờ thế mà nó thắng. Nó ranh mãnh, ranh mãnh một cách
súc vật, nó biết cách làm tôi nổi khùng. Nó luôn luôn chọc ghẹo tôi rằng tôi
tin là có nó, và bằng cách đó nó bắt tôi nghe nó. Nó lừa gạt tôi như đứa trẻ.
Tuy nhiên, nó nói về tôi nhiều điều đứng sự thật. Tôi dù sẽ không bao giờ
tự nói với mình điều đó. Chú biết đấy, Aliosa, chú biết đấy, - Ivan nói thêm,
hết sức nghiêm chỉnh và như tâm tình. - tôi rất muốn nó quả thật là nó, chứ
không phải là tôi!
- Nó làm anh kiệt quệ. - Aliosa nói, nhìn anh thông cảm.
- Nó trêu ghẹo tôi! Và chú biết đấy, trêu ghẹo một cách khéo léo khéo léo:
"Lương tâm! Lương tâm là cái gì? Tự tôi làm ra lương tâm. Vì sao tôi giày
vò? Vì thói quen. Vì thói quen của cả bàn dàn thiên hạ từ bày ngàn năm
nay. Bỏ thói quen đi, chúng ta sẽ là những ông trời!" - Nó nói thế đấy, nó
nói thế đấy!
- Nhưng không phải anh, không phải anh chứ gì? - Aliosa nhìn anh bằng
