ANH EM NHÀ CARAMAZOV - Trang 1204

có cướp của. Vì như vậy là chúng ta đi vào lãnh vực tiểu thuyết. Nếu khẳng
định rằng một vật bị cướp thì cần chỉ ra vật ấy hay ít ra chứng minh rằng
chắc chắn rằng vật đó có thực. Đằng này chẳng ai nhìn thấy nó. Mới đây ở
Peterburg, một người trẻ tuổi, gần như còn trẻ con, mười tám tuổi, bán hàng
rong lặt vặt, giữa thanh thiên bạch nhật cầm rìu vào một tiệm đổi tiền và táo
tợn phi thường, điển hình, giết chủ tiệm, lấy đi một ngàn năm trăm rúp mà
y đã kịp tiêu đi, người ta tìm thấy tất cả số tiền còn lại. Ngoài ra người tài
công trở lại tiệm sau vụ giết người đã báo cho cảnh sát biết số tiền ấy gồm
những loại tiền gì, nghĩa là bao nhiêu tờ ngũ sắc, bao nhiêu tờ xanh, bao
nhiêu tờ đỏ, bao nhiêu tiền vàng và những loại gì, trên người kẻ sát nhân bị
bắt có đúng những loại tiền giấy và nền vàng như thế. Thêm vào đó là sự
thú nhận thành khẩn, đầy đủ rằng y đã giết người và lấy chính số tiền ấy.
Thế mới gọi là tang chứng chứ, thưa quý vị bồi thẩm. Ở đây tôi biết, tôi
nhìn thấy, sờ mó thấy tiền và không thể nói rằng không có tiền. Trong
trường hợp này có như thế không? Thế mà đây là chuyện sống hay chết, số
mệnh con người. "Đúng vậy, người ta sẽ nói, nhưng ngay đêm hôm ấy anh
ta đã ăn uống hoang toàng, tiêu tiền như rác, đã tìm thấy ở anh ta ngàn rưởi
rúp, anh ta lấy đâu ra số tiền ấy?" Nhưng chính bởi vì phát hiện thấy ở anh
ta có ngàn rưởi rúp thôi, nửa còn lại của số tiền không thể tìm ra được, nên
điều đó chứng minh rằng tiền ấy hoàn toàn không phải là số tiền không hề
có trong phong bì. Tính thời gian (mà tính hết sức chặt chẽ), cuộc điều tra
sơ bộ đã chứng tỏ rằng bị cáo, sau khi từ chỗ người đầy tớ gái chạy đến nhà
viên chức Perkhotin, thì không ghé qua nhà và không tạt vào đâu cả, rồi
suốt thời gian sau đó, anh ta ở trước mắt mọi người, thành thử không thể
tách ra một nửa của ba ngàn và giấu vào đâu cả. Chính đó là nguyên nhân
khiến ông công tố giả định rằng bị cáo giấu tiền vào một khe kẽ nào đó ở
Mokroe. Phải chăng là giấu trong hầm lâu đài, Udonfơ(1), thưa quý vị?
Phải chăng đấy là một giả thuyết hoang đường, lãng mạn? Xin lưu ý, chỉ
cần loại bỏ giả thuyết có cái gì cất giấu ở Mokroe là lời buộc tội cướp của
bay biến, bởi vì nghìn rưởi ấy ở đâu, biến đi đâu? Bằng phép màu nào nó
có thể biến mất, nếu chưng minh được rằng bị cáo không hề đi đâu? Bằng
những thiên tiểu thuyết như thế, chúng ta có thể huỷ diệt mạng người như