ANH EM NHÀ CARAMAZOV - Trang 1206

trong lời khai lần thứ hai chúng ta nghe thấy tiếng gào thét giận dữ, trả thù,
tiếng gào thét của nỗi căm hờn đã che giấu lâu ngày. Nhưng chỉ riêng một
việc người làm chứng khai lần đầu đã không đúng khiến chúng ta có quyền
kết luận rằng khai lần thứ hai cũng không đúng. Công tố viên "không
muốn, không dám" (đây là lời của ông) đụng chạm đến thiên tiểu thuyết ấy.
Thôi được tôi cũng sẽ không đụng chạm đến, tuy nhiên cho phép tôi chỉ
đưa ra nhận xét rằng nếu một nhân vật trong trắng, đạo đức cao không phải
bàn cãi gì nữa như tiểu thư Verkhovxeva, tôi xin nói, một người như thế mà
đột nhiên, tại toà, thay đổi lời khai lần đầu của mình, nhằm mục đích trực
tiếp là làm hại bị cáo, thì cũng rõ ràng là lời khai của tiểu thư không vô tư,
không bình tĩnh. Chẳng lẽ chúng ta không có quyền kết luận rằng người
phụ nữ báo thù có phóng đại nhiều điều? Đúng, chính là phóng đại nỗi hổ
thẹn và sĩ nhục do số tiền mình trao gây ra. Trái lại, tiền ấy được trao sao
cho còn có thể nhận được, đặc biệt một người nông nổi như bị cáo của
chúng ta. Cái chính là anh ta vẫn nhắm sẽ nhận được ba ngàn đồng mà cha
còn thiếu anh ta theo sự tính toán. Thật là nông nổi, nhưng chính vì nông
nổi mà anh ta tin chắc rằng cha sẽ trả cho anh ta, anh ta sẽ nhận được, vì
vậy bao giờ cũng có thể trả cho tiểu thư Verkhovxeva số tiền đưa anh ta
nhờ gửi bưu điện, và thanh toán hết nợ nần. Nhưng ông công tố tuyệt nhiên
không muốn chấp nhận rằng ngay trong ngày hôm ấy, ngày buộc tội, anh ta
có thể lấy ra nửa số tiền và khâu vào cái túi: "Tinh cách anh ta không phải
như thế, anh ta không thể có những tình cảm như thế. Nhưng chính ông lại
lớn tiếng nói về hai vực thẳm mà Karamazov có thể ngắm nhìn, Karamazov
chính là một bản chất hai mặt, hai vực thẳm, ngay lúc có nhu cầu ăn chơi
trác táng anh ta có thể dừng lại nếu có cái gì làm anh ta sửng sốt từ phía
bên kia. Mà cái phía bên kia ấy là tình yêu, chính là tình yêu lúc ấy bùng
cháy như thuốc súng, mà để giữ được tình yêu ấy thì cần có tiền, cần hơn
nhiều so với số tiền để ăn uống với chính người yêu ấy. Nàng sẽ bảo anh ta:
"Em là của anh, em không muốn lấy Fedor Pavlovich", anh ta sẽ vồ lấy
nàng và đưa đi, nhưng phải có tiền mới được. Cái đó quan trọng hơn cả
việc nhậu nhẹt. Karamazov không hiểu điều đó sao? Anh ta đau đớn chính
vì mối lo âu ấy, - vậy thì có gì khó tin nếu anh ta để dành một số tiền, cất đi