thân thương vẫn đáng quý đáng mến, ngoài ra, toà án giáo hội vẫn còn ton
tại ít nhất là trong tâm tưởng, bây giờ tuy không thực sự hoạt động nhưng
vẫn sống cho tương lai, ít ra là trong mơ ước, và chắc chắn là được chính
kẻ phạm tội thừa nhận theo bản năng tâm hồn của họ. Có một điều đúng
đắn ban nãy đã được nói ra ở đây: nếu toà án giáo hội thực sự bắt đầu hoạt
đỏng với hiệu lực đầy đủ, nghĩa là nếu toàn thể xã hội chuyển biến thành
giáo hội, và chỉ là giáo hội mà thôi, thì chẳng những toà án giáo hội sẽ có
ảnh hưởng chưa từng thấy đến việc cải hoá tội nhản, mà có lẽ chính sự
phạm tội cũng giảm đi một mức độ khó tưởng tượng nồi. Vả chăng, không
nghi ngờ gì nữa, trong tương lai, giáo hội trong nhiều trường hợp sẽ hiểu kẻ
phạm tội và hành vi phạm tội khác hẳn hiện nay, và giáo hội có thể đưa kẻ
bị tuyệt thông trở về với mình, ngăn ngừa kẻ có ý đồ phạm tội và vực dậy
kẻ đã sa ngã. Thực ra, - trưởng lão nhếch mép cười, - hiện giờ xã hội Kito
vẫn chưa sẵn sàng và vẫn chỉ dựa trên bảy nhà hiền triết(2); nhưng bởi vì
họ không suy yếu đi, nên xã hội Kito vẫn không lay chuyển, vẫn chờ đến
lúc nó chuyển biến hoàn toàn từ một xã hội vốn là một liên minh gần như tà
giáo thành một giáo hội thống nhất bao trùm cả vũ trụ và nắm quyền trị vì.
- Xin được như nguyện, amen! Cho dù đến kỳ tận thế đi nữa: bởi vì mệnh
trời đã định là chỉ cái đó được thành tựu! Không nên bối rối về thời gian và
kỳ hạn, bởi vì bí mật về lời gian và kỳ hạn ở trong sự anh minh ở Thượng
đế, ở sự tiên tri và tình yêu của Ngài. Có nhưng cái theo sự tính toán của
con người có thể còn rất xa vời thì theo mệnh trời định sẵn, có lẽ đã sắp
xuất hiện, đã ở ngay ngưỡng cửa. Xin được như nguyện, amen!
- Amen, amen! - Cha Paixi lặp lại một cách sùng kính và nghiêm khắc.
- Lạ thật, quá đỗi lạ lùng! - Miuxov thốt lên không hẳn là nóng nảy, và
dường như là phẫn nộ ngấm ngầm.
