- Cố nhiên tôi sẽ nói, tôi kể lể như vậy là Cốt để nói ra. Tôi quý chú, tôi
không muốn và sẽ không chịu nhường chú cho Cha Zoxima của chú đâu.
Ivan im lặng một lát, mặt chàng bỗng có vẻ rất buồn.
- Nghe đây nhé: tôi chỉ nói về trẻ con là để cho rõ ràng hơn. Tôi sẽ không
nói một lần nào về những loại nước mắt khác của con người vẫn thấm đẫm
cả trái đất này từ vỏ đến ruột, tôi chủ tâm thu hẹp đề tài lại. Tôi là con bọ
rệp và tôi cam lòng chịu nhục mà thú nhận rằng tôi không hiểu ra gì về việc
tại sao mọi sự lại được an bài như thế. Như vảy là chính người đời có lỗi:
họ đã được ở thiên đàng, họ lại muốn tự do và đã ăn cắp lửa thượng giới,
tuy họ biết rằng họ sẽ bất hạnh, vậy thì chẳng việc gì phải thương họ. Ôi,
theo cái trí tuệ Euclit phàm tràn thảm hại của tôi, tôi chỉ biết rằng trên đời
có sự đau khổ, không ai có lỗi, tất cả đều chuyển biến từ cái này thành cái
kia một cách trực tiếp và đơn giản, mọi cái đều qua đi và cân bằng với
nhau, nhưng đấy chỉ là điều hồ đồ theo quan điểm Euclit, tôi biết thế,
nhưng tôi không thể cam chịu sống theo kiểu đó! Chẳng phải lỗi tại ai, tôi
biết như thế, nhưng tôi vẫn thấy cần có sự trừng phạt, nếu không thì tôi sẽ
tự huỷ diệt mình. Không phải là trừng phạt ở đâu đó và vào thời gian nào
đó trong tương lai vô tận, mà ngay ở đây, trên tôi đất này, để chính mát tôi
nhìn thấy. Tôi đã tin, và tôi muốn chính mắt nhìn thấy, nếu đến lúc ấy tôi đã
chết thì người ta sẽ làm tôi sống lại, bởi vì nếu mọi việc sẽ xảy ra không có
tôi thì hận cho tôi quá. Tôi đã từng đau khổ, vậy thì không phải để đem bản
thân mình, nhưng hành vi tàn ác và những đau khổ của tôi làm phân bón
cho sự hài hoà tương lai mà ai đó sẽ được hưởng. Tôi muốn tận mắt nhìn
thấy con nai nằm cạnh con sư tử và kẻ bị giết sẽ trở dậy ôm hôn kẻ giết
mình. Tôi muốn có mặt ở đây khi mọi người đột nhiên nhận ra tại sao mọi
sự lại như thế. Mọi tôn giáo trên thế gian đều dựa trên niềm mong muốn ấy,
còn tôi thì tôi có đức tin. Nhưng còn trẻ em, khi ấy tôi sẽ làm gì chúng?
Đấy là câu hỏi mà, tôi không giải quyết được. Lần thứ một trâm tôi nhắc
