thế, vẫn không hẳn vì thế. "Buồn phiền đến lộn mứa, vậy mà không thể nói
rõ ta muốn gì: Có lẽ chẳng nên nghĩ ngợi nữa…"
Ivan Fedorovich đã thử "không nghĩ nữa", nhưng không ăn thua gì. Điều
chàng bực tức nhất là nỗi phiền muộn ấy tuồng như ngẫu nhiên, có duyên
cớ bên ngoài; chàng cảm thấy thể. Có một sinh vật gì hay một đỗ vật gì án
ngữ lù lù ở đâu đó, đôi khi trong lúc làm việc hay chuyện trò sôi nôi, dường
như có cái gì án ngữ trước mắt hồi lâu mà ta không nhận thấy, thế nhưng rõ
ràng ta cáu kỉnh, gần như khổ tâm, cuối cùng ta đoán ra là cần gạt bỏ cái
vật vô dụng, thường là một vật gì rất vớ vẩn và bị bỏ quên không đúng chỗ,
một chiếc khăn rơi trên sàn, một cuốn sách không cất vào tủ v.v… Cuối
cùng, trong tâm trạng hết sức nặng nề và cáu kỉnh, Ivan Fedorovich đến
nhà bố, và bỗng nhiên, cánh cửa rào chừng mười lăm bước, khi nhìn ra
cổng, chàng tức khắc đoán ra điều gì đã làm chàng khó tâm và lo lắng đến
như thế. Thằng hầu Xmerdiakov ngồi hóng mát trên chiếc ghế băng cạnh
cổng, và thoạt nhìn hẳn, Ivan Fedorovich đã hiểu ngay rằng tên hầu
Xmerdiakov vẫn ngồi chồm hỗm trong tâm tư chàng và kẻ mà tâm hồn
chàng không chịu đựng nổi chính là thằng này. Mọi việc dường như bỗng
được rọi sáng và trở nên rõ ràng. Ban nãy, ngay từ lúc Aliosa kể về việc
chú ấy gặp Xmerdiakov, một cái gì u ám và kinh tởm bỗng xuyên vào tim
chàng và lập tức khiến chàng tức giận. Sau đó, trong lúc trò chuyện, chàng
tạm quên Xmerdiakov, nhưng hắn vẫn ẩn trong tâm hồn chàng, nhưng Ivan
Fedorovich vừa chia tay với Aliosa và đi một mình về nhà thì cảm giác đó
đột nhiên lại nhanh chóng bộc lộ ra. "Chàng lẽ cái thằng vô lại đốn mạt này
có thể làm ca lo ngại đến thế ư?" Chàng chợt nghĩ, trong lòng tức điên lên.
Số là gần đây Ivan Fedorovich thực sự rất ghét thằng cha này, nhất là mấy
ngày gần đây. Thậm chí tự chàng nhận thấy mình gần như căm thù hắn, mà
sự căm thù ấy ngày càng tàng thêm. Có lẽ sự căm thù trở nên trầm trọng
chính là vì thoạt đầu, khi Ivan Fedorovich mới đến, sự thể khác hẳn. Hồi ấy
chàng có thiện cảm đặc biệt với hắn, thậm chí còn cho rằng hắn là con
